Partij van de maand Augustus door GM Roeland Pruijssers

De keuze was een makkie dit keer, maar voordat ik daar verder op in ga zoals altijd een kleine samenvatting van de toernooien die deze zomer plaatsvonden: Ten eerste waren er veel open toernooien. In Nederland het Open Nederlands Kampioenschap in Dieren (winnaar Chanda Sandipan, beste Nederlander Erwin l’Ami) en internationaal onder andere het open toernooi van Abu Dhabi (winnaar oud WK kandidaat Dimitri Andreikin). Verder waren er toernooien te spelen in Wenen, Praag, Salzburg, Barcelona, Hamedan (Iran) en het rijtje gaat nog even door. Naast de open toernooien waren er ook een aantal teamkampioenschappen, waarvan die in China het sterkst was met een aantal top-GM’s in de gelederen. Deze competities worden niet, zoals in Nederland of Duitsland, verdeeld over een jaar gespeeld, maar in een week of twee. Een interessant format en wellicht te overwegen voor de KNSB (alhoewel er niks mis is met het huidige format overigens). Qua jeugdtoernooien was er het EK jeugd in Praag, waarvan Liam Vrolijk (t/m 14 jaar) en Eline Roebers (t/m 10 jaar) namens Nederland de beste prestaties leverden, alhoewel zonder medailles. Het wereldkampioenschap t/m 20 jaar werd ook afgerond en werd gewonnen door Amerikaan Jeffery Xiong, als ik het me goed herinner is hij een pupil van levende legende Garry Kasparov. Bij de vrouwen werd de Kazachstaanse Saduakassova de winnaar. Maar het belangrijkste, of meest prestigieuze, toernooi van deze maand was niet moeilijk te bepalen. Het Sinquefield toernooi onderdeel van de Grand Chess Tour (GCT) stak er met kop en schouders boven uit, zoals wel vaker dit jaar bij evenementen van de GCT het geval was. Wat ik me laatst bedacht is dat de Grand Chess Tour veel weg had van het bij de atletiek georganiseerde Diamond League. In de Diamond League worden van alle disciplines de topatleten uitgenodigd voor een competitie waarin men punten kon verdienen. De de wedstrijden vinden plaats in door verschillende steden over de hele wereld. De Sinquefield (genoemd naar de sponsor) wordt gehouden in Saint Louis waarin dus de top van het schaak mee doet en er punten verdiend konden worden voor de eindstand. Aan het eind van de competitie kan men honderdduizend dollar winnen, en per evenement wordt ook prijzengeld beschikbaar gesteld. In plaats van één sprint of één kogelstoot-, polsstokhoogspringen-, verspringsessie en dergelijken, wordt er bij het schaken één tienkamp gespeeld met negen lange partijen. De absolute wereldtoppers deden mee in Sinquefield, afgezien van onder andere Carlsen en Karjakin die hun tijd natuurlijk beter konden besteden ter voorbereiding aan hun naderende WK-match. Om een lang verhaal kort te maken, werd Amerikaan Wesley So de winnaar met 5.5 uit 9, op een half punt gevolgd door Anand, Aronian, Topalov en Caruana. Met die overwinning staat hij nu ook eerste op de GCT ranglijst. Nederlander Anish Giri deed ook mee maar werd laatste met drie uit negen in wat misschien wel het dieptepunt van de laatste paar jaar kan worden genoemd. Één van de overwinning van Wesley So wil ik uitlichten, namelijk zijn eerste ronde partij tegen landgenoot Nakamura.

So,W (2771) – Nakamura,Hi (2791) [E05]
4th Sinquefield Cup 2016 Saint Louis USA (1.3), 05.08.2016

1.d4 Nf6 2.c4 e6 3.Nf3 d5 4.g3 Be7 5.Bg2 0–0 6.0–0 dxc4 7.Ne5 Nc6 8.Nxc6 bxc6 9.Na3 Bxa3 10.bxa3 Ba6 11.Qd2 Rb8 12.Qa5 Qc8 13.a4 Rd8 14.Ba3 Rxd4 15.Rfb1 Rb6 16.Bc5 

Na een Catalaanse opening is er een optie hier voor zwart om de kwaliteit te geven, of om de a-pion op te geven en de kwaliteit te behouden.

16…Rd7!

De juiste keuze. 16…Rxb1+ 17.Rxb1 Rd8 18.Bxa7 en de a-pionnen zouden verder in de partij heel gevaarlijk worden.

17.Rd1

Het heeft geen haast om de toren te slaan.

17…h6?! 

De extra toren ruilen blijkt het erg lastig voor zwart te maken. 17…Nd5! 18.e4 de pion staat in de weg voor de loper op g2. 18…Nf6.

18.Rxd7 Nxd7 19.Bxb6 cxb6 20.Qd2 c5 21.Rd1 Nf6 22.Kf1 Kh7 23.Qc2+ Kg8 24.Qd2 Kh7 

Zwart heeft twee pionnen voor de kwaliteit. Er is net tweemaal zetten herhaald in deze moeilijke stelling, maar So speelt terecht door. De toren is meer waard dan het paard en de twee pionnen.

25.Qd8! Qxd8 26.Rxd8 c3 27.Ke1 Bc4 28.Kd1 

De c-pion is belangrijker dan de a-pion.

28…Bxa2 29.Kc2 Bc4 30.e3 b5 

Er is niet veel anders. Zwart hoopt de a-pion af te ruilen en een vesting te creëren op de koningsvleugel, maar So pareert dat uitstekend en behoud zijn a-pion. 30…g5 31.Kxc3; 30…Nd5 31.Bxd5 Bxd5 32.Rd7 a6 33.Rxf7 b5 34.axb5 axb5 35.Rc7 en wit wint.

31.Kxc3 a6 32.Ra8 Nd5+ 33.Bxd5 exd5 34.a5! 

De drie pionnen van zwart zijn niet gevaarlijk.

34…b4+ 35.Kd2 Bf1 36.Rc8 c4 37.Rb8 b3 38.Kc3 

Wit haalt nu één voor één de pionnen op de damevleugel op waarna de a-pion beslist. Een mooie winstpartij van So die nog één keer won van Topalov en voor de rest remises speelde.

1–0

Wesley won indrukwekkend, maar in Nederland was er ook iets unieks aan de gang. Tijdens het Nederlands Kampioenschap, een zevenrondige Round-Robin, wist de 17–jarige Jorden van Foreest tijdens zijn debuut Nederlands Kampioen te worden. Op schakers.info is van elke ronde uitgebreid verslag gedaan en omdat Jorden van begin af aan, aan kop ging passeerden al zijn partijen de revue. Mocht u daar nog geïnteresseerd zijn, alsmede in het toernooi van de vrouwen (Anne Haast kampioen in een zinderende barrage), dan kunt u ze nalezen op de site.

Jorden won 5 keer (plus één remise, en één verlies), vier van die winstpartijen waren interessant en sterk. Mijn eerste keuze voor partij van de maand was de laatste partij van Jorden, waarin hij met zwart Jan Werle wist te verslaan in een rechtlijnige partij. Hij stond bovenaan, op een half punt gevolgd door Loek van Wely, maar wist zijn kalmte te bewaren en de druk van een mogelijke toernooiwinst te schouderen. Maar deze partij is al in zijn volledigheid behandeld in het laatste ronde verslag. Daarom is de keuze gevallen op een andere rechtlijnige partij van Jorden, zijn winstpartij met wit tegen Erwin l’Ami. Erwin wordt gezien als zeer moeilijk te verslaan, zelfs door de wereldtop. Door van hem te winnen had Jorden de toon gezet voor de rest van het toernooi. Partij van de maand: Jorden tegen Erwin, met extra toegevoegd analyses, mocht u het eerste ronde verslag al gelezen hebben.

Van Foreest,Jorden (2601) – L’Ami,E (2606) [C45]
ch-NED 2016 Amsterdam NED (1.2), 22.08.2016

1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.d4 

Een interessante keuze. Met alle theorie in het Spaans (3. Lb5), is het een goede praktische keuze om het schots weer eens van stal te halen.

3…exd4 4.Nxd4 Nf6 5.Nxc6 

Op zoek naar complicaties. 5.Nc3 Bb4 6.Nxc6 bxc6 7.Bd3 d5 8.exd5 cxd5 9.0–0 0–0 is de bekende uitgangsstelling van het vierpaarden schots. Maar dat is over het algemeen geen probleem voor zwart.

5…bxc6 6.e5 Qe7 7.Qe2 Nd5 8.c4 Nb6!? 

8…Ba6 Is de grote broer, maar recent is 8…Pb6 meer in trek.

9.Nc3 a5!? 

Bij mijn weten de eerste keer dat Erwin dit speelt.Het idee is interessant. 9…Qe6 10.Qe4 g6 11.Bd3 Bg7 12.0–0 0–0 13.f4 Ba6 14.b3 d5 kreeg Erwin eerder op het bord. Bok,B -L’Ami,E PlayChess INT 2016.

10.Bd2 a4 11.Qe4?! 

11.0–0–0!? Ba6 12.Qe4 Qe6 (12…Qc5!?) 13.f4 g6 14.g4! Bb4? (14…Bg7 15.c5!; 14…Qxg4!? had zwart moeten proberen) 15.f5 was erg goed voor wit in Radjabov,T -Adams,M Tripoli 2004; 11.f4!?

11…g6 

Het idee is nu zichtbaar. In vergelijking met 9…De6, heeft zwart nu a5–a4 kunnen spelen en de dame op e7 kunnen houden die daar ook zeker niet slecht staat.

12.Bd3 Bg7 13.0–0 0–0 

13…Qxe5? 14.Qxe5+ Bxe5 15.Rae1 d6 16.f4 verliest een stuk.

14.Rae1 Bb7 

Het idee is …d5. 14…Ba6 15.b3 Rfe8.

15.Bf4 

Verdedigt tegen …d5. Zwart staat solide en het is nu zaak om de c4–pion en e5–pion onder druk te zetten. 15.f4!? d5 16.Qe3 f6.

15…Rae8?!

De verkeerde toren. 15…Rfe8! 16.Qe2 Ba6!? 17.b3 (17.Ne4? Bxe5) 17…axb3 18.axb3 Qb4 19.Ne4 Qxb3 had een pion gewonnen voor zwart. 20.Nc5 (20.Rc1 Wit heeft wel aardige compensatie voor de pion.) 20…Qa3 21.Nxa6 Qxa6 22.c5 Qa4! is de mooie pointe. De loper op f4 staat aangevallen.; 15…d5? 16.exd6 Qxe4 17.Nxe4.

16.Qe2 Qb4?! 

De dame staat hier nu buitenspel. 16…Ba6 17.b3 axb3 18.axb3 Qb4 is nu minder sterk, vanwege: 19.Ne4 Qxb3? 20.Rb1 Qa3 21.Ra1 en wit wint het stuk op a6.; 16…c5!?

17.Ne4! 

Een zet die zwart altijd moet proberen te vermijden.

17…Re6?!

Een teken dat er iets niet goed is gegaan voor zwart. Het is een zet die weinig doet. 17…Bxe5?? 18.Bxe5 Rxe5 19.Nf6+; 17…c5!?; 17…Kh8 dreigt …Lxe5 18.Bd2! Qxb2 (18…Qe7 19.f4±) 19.f4 met fantastische compensatie voor de pion. Alle witte stukken staan optimaal en de zwarte dame dreigt gevangen te worden.

18.Qe3± 

18.Qc2!? was misschien nog sterker geweest.

18…Ba6?! 

Geen verbetering, de loper komt buitenspel te staan. 18…Nxc4 19.Qc5 Qxc5 20.Nxc5 Nxb2 had betere kansen geleverd voor zwart. Maar na 21.Be2 Ba8 (21…Bc8!? 22.Nxe6 fxe6 23.g3±) 22.Bg4! met de dreiging Pxd7 staat wit toch duidelijk beter. (22.Nxe6 fxe6„) 22…Re7 23.Bg5; 18…Rfe8 19.Qc5 Bf8! 20.Qxb4 Bxb4.

19.b3! axb3 20.axb3 

Na een aantal onhandige zetten van zwart staat wit hier praktisch gewonnen. De zwarte stukken staan buitenspel en er zijn zat aanvallende mogelijkheden voor wit.

20…d5 

Een poging om de stelling te compliceren. 20…Rfe8? 21.Nc5.

21.exd6 

21.Nc5!? was ook erg sterk geweest.

21…Rfe8 

Dreigt 22…f5 met stukwinst. 21…f5 22.Qh3! Rxe4 (22…cxd6?? 23.Ng5) 23.Bxe4 fxe4 24.Qe6+ Kh8 25.Be5!

22.Bh6 

22.dxc7 f5 23.Bd6! Rxd6 (23…Qxb3 24.Rb1) 24.Nf6+ had ook een gewonnen stelling opgeleverd.

22…Bc3?! 

In mijn verslag schreef ik dat ik na deze zet 100% zeker was dat Erwin geen goede dag had. Ik vind deze zet nog steeds een teken dat hij de weg kwijt was hier. Nu zou ik zeggen: ”Zwart is wanhopig op zoek naar manieren om het zwart moeilijk te maken.” 22…Bh8 23.Qh3! had wit nog moeten vinden. 23…cxd6 24.Bd2! Qxd2 (24…Qxb3 25.Ng5!) 25.Nxd2 Rxe1 wit staat gewonnen maar zwart heeft hier in ieder geval wat tegenspel.

23.Qc1!

Het eerste kwaliteitsoffer van de jongeling, waarvan er nog velen zouden volgen dit toernooi. Kenmerkend van Jordens intuïtieve en praktische stijl, hij is niet bang om materiaal te geven als het meer dreigingen oplevert. Of deed hij het puur om de tegenstander minder opties te geven?! 23.Rc1 is ook hartstikke prima. Want 23…Bh8 (23…Bb2 24.Rc2 Qxb3 25.Rb1 wint een stuk. 25…Nxc4 26.Rcxb2! Nxb2 27.d7 Rd8 28.Qd4 en het is al mat in 7) 24.dxc7 f5 heeft wit gewoon 25.Qc5

23…Bxe1 24.Rxe1 

Tja, en nu? De dreigingen zijn gigantisch.

24…Nd7 

Verhinderd Pf6. 24…f5?? 25.Qa1!

25.dxc7? 

Niet helemaal nauwkeurig. 25.Qa1! f6 26.dxc7 en zwart had helemaal vast gestaan. 26…Qb7 27.Re3 en nu heeft zwart niets beters dan 27…Qxc7 (27…Qc8 28.Bf4) 28.Qxa6 en wit heeft nu ook materiaalvoordeel.

25…f6 

Niet profiterend van de onnauwkeurigheid. De spelers begonnen hier ook in tijdnood te raken. 25…Qa5! had de witte dame van de a1–h8 diagonaal afgehouden.

26.Qa1! Bc8 27.Re3 

Wit heeft natuurlijk fantastische compensatie voor de kwaliteit. Twee pionnen, het loperpaar en een zwakke zwarte koningsstelling.

27…Qe7 

27…Ne5 28.c5! Qxb3 29.Nd6+–

28.c5! 

Uitstekend gespeeld.

28…Ne5 

28…Nxc5 29.Nxf6+ is de pointe.

29.Nd6 

Een mooi plaatje. De witte stukken zijn oppermachtig. 29.Bc4 Nxc4 30.Nxf6+ was ook voldoende geweest.

29…Nxd3 30.Nxe8 Rxe3 

30…Qxe8 31.Qxf6! Rxf6 32.Rxe8+ Kf7 33.Rxc8 en de c-pion loopt door.

31.fxe3 g5 

Nogmaals een poging om te compliceren maar Jorden ziet alles. 31…Qxe8 32.Qxf6! Qf7 33.Qd8+

32.Nxf6+ Kf7 33.Bxg5 Kg6 34.Ne4 

34…Qe6 

34…Qxe4 35.Qf6+ Kh5 36.Qh6+ Kg4 37.h3+ Kg3 (37…Kf5 38.Qf6#) 38.Bf4+! en zwart gaat mat.

35.Qd4 Ne1 

35…Ne5 36.Nd6

36.Bf4 

En Erwin vond het mooi geweest. Zwart heeft nul tegenspel voor de drie pionnen en Jorden had geloof ik ook groot tijdvoordeel.

1–0