WK 2016: Partij 10: Analyse door Roeland Pruijssers
In een persconferentie werd Carlsen gevraagd over zijn kansen de komende wedstrijden. Hij antwoordde dat het hem in andere situaties normaal gesproken wel moet lukken om één partij op de drie te winnen (losjes gequote). Dat was een erg nuchter en realistisch antwoord. Het leek erop alsof hij weer met twee benen op de grond staat en zijn emoties weer onder controle heeft. Na zijn spannende partij van gisteren leek hij weer ontspannen te kunnen lachen ondanks dat hij nog steeds achter staat. Betekent dit dat we de ”oude Carlsen” weer terug gaan zien?
Carlsen,Magnus 2853 – Karjakin,Sergey 2772
World Championship Match (10) 24.11.2016
1.e4
En hij begint met 1.e4, logisch na zijn nederlaag met 1.d4.
2… e5 2.Nf3 Nc6
3.Bb5 Nf6 4.d3 Bc5 5.c3 0-0 6.Bg5!?
Carlsen speelt weer iets dat niet mainstream is. We zijn het gewend ondertussen. 6.0-0 d6 7.h3 Ne7!? Is de nieuwe hoofdvariant tegenwoordig. 8.d4 Bb6 9.Bd3 d5!? speelde Karjakin tijdens het Kandidatentoernooi van dit jaar: Anand, V -Karjakin,S Fide Candidates 2016
6…h6 7.Bh4 Be7!
Één van de voordelen van 5…0-0 in plaats van 5…d6 en ook eens gespeeld door Carlsen met
8.0-0
8.Nbd2 d6 9.Nf1 Nb8!? speelde Carlsen in Shirov, A -Carlsen,M Biel 2011.
8…d6 9.Nbd2 Nh5
Één keer eerder gespeeld, maar geen onlogische zet. Het paard staat vrij goed op f4.
10.Bxe7
De eerste nieuwe zet. Er lijkt weinig aan de hand voor zwart op het moment. 10.Bg3 Nxg3 11.hxg3 f5!? 12.d4?! ( 12.exf5 Bxf5 13.Re1 ) 12…fxe4 13.Nxe4 d5 kwam voor in Fedorchuk,S -Delorme,A Paris 2011. Een partij die zwart wist te winnen.
10…Qxe7 11.Nc4
Het wordt heel positioneel nu. De stelling is ongeveer gelijk. Geen heel spectaculaire openingsvoorbereiding dus door Carlsen.
11… Nf4
11…f5!? was een goede optie geweest, met het idee 12.Bxc6?! ( 12.Ne3 is beter ) 12…bxc6 13.Nfxe5 Het paard op h5 hangt Nf4! 14.Nxc6 Qe8 15.Nd4 fxe4 met hele goede compensatie voor de pion.
12.Ne3 Qf6 13.g3!? Nh3+ 14.Kh1 Ne7 15.Bc4 c6 16.Bb3 a5 17.a4 Ng6 18.Qe2 Be6 19.Bxe6?!
Geeft zwart een kans. 19.Nd2! was beter geweest.
19…fxe6 20.Nd2
Natuurlijk niet 20.Kg2?? Ngf4+
20…d5?!
Maar Karjakin pakt de kans niet. 20…Nxf2+! Had Karjakin (en dan ook Carlsen) gemist dat dit kon?
A) 21.Kg1?! Nh3+ 22.Kg2 ( 22.Kh1 Qe7 En zwart staat een pion voor. ) 22…Ngf4+! 23.gxf4 Nxf4+ 24.Rxf4 exf4 25.Nc2 e5 en zwart staat heel comfortabel met twee pionnen en een toren voor een paard.;
B) 21.Kg2 Nh4+! is het idee 22.Kg1 ( 22.gxh4? Qg6+! ) 22…Nh3+ 23.Kh1 Nf2+ 24.Kg1 met remise
21.Qh5 Ng5?!
21…Nxf2+! Had weer gekund! Ik begin te vermoeden dat Carlsen een soort blufpoker aan het spelen is. 22.Kg2 Qf7! 23.Kg1 Qf6 Met het idee dat als wit bijvoorbeeld 24.Rae1 speelt, zwart Qg5! 25.Qxg5 Nh3+ heeft en het is maar de vraag of wit de pion terug wint.
22.h4 Nf3 23.Nxf3 Qxf3+ 24.Qxf3 Rxf3 25.Kg2 Rf7
Er lijkt nog steeds weinig aan de hand voor zwart. Alhoewel wit waarschijnlijk meer opties heeft in deze stelling. Ten eerste heeft wit h5 ter beschikking en als zwart zelf …h5 speelt dat kan wit misschien gebruik maken van het verzwakte veld g5. Daarnaast kan wit b4 en/of exd5 spelen op een goed moment. Zwart heeft nauwelijks van dit soort mogelijkheden.
26.Rfe1!?
26.Ng4 h5 27.Nh2 kwam ook in aanmerking
26…h5 27.Nf1 Kf8 27…Raf8 Om Pd2-f3 te verhinderen Is niet erg voor wit. Het omspelen van het paard duurt nu iets langer, maar zoals gezegd kan zwart niet veel. Bijvoorbeeld: 28.Re2 Rf3 29.Ne3 R3f7 30.Nc2! had erg sterk geweest met het idee: b6 31.Ne1 gevolgd door b4. Alle witte stukken staan optimaal en zwart heeft moeite om zowel Pf3 tegen te houden als de dreigingen op de damevleugel te pareren.
28.Nd2 Ke7 29.Re2
Natuurlijk niet 29.Nf3?? Raf8
29…Kd6
Zwart laat het paard maar toe op g5. 29…Raf8 30.Rb1 Kd6 31.b4 met initiatief voor wit.
30.Nf3 Raf8 31.Ng5 Re7 32.Rae1 Rfe8
Wat is er nou gebeurd de laatste paar zetten? Ten eerste zijn de nadelen van Karjakin’s … d5 nu zichtbaar; de pion op e5 heeft constant dekking nodig. Daarnaast staat het witte paard op g5 iets prettiger dan het zwarte paard op g6. Carlsen heeft dus duidelijk voortgang geboekt, een onprettige stelling voor zwart. Initiatief (of tegenspel beter gezegd) zoeken op de damevleugel is niet aan te raden voor zwart. 32…b5?! 33.axb5 cxb5 34.Ra1 a4 ( 34…Ra8 35.exd5 exd5 36.c4! ) 35.c4! en de zwarte koning wordt kwetsbaar. bxc4 36.dxc4 dxc4 37.Rxa4 Met heel veel dreigingen.
33.Nf3 Nh8
Duidelijk tegen het paard op g5 gericht.
34.d4!
Het paard staat tijdelijk buitenspel, nu is de tijd om toe te slaan.
34… exd4
34…Nf7 35.dxe5+ Nxe5 36.Nxe5 Kxe5 37.exd5+ Kxd5 38.Re5+ had een pion opgeleverd voor wit.
35.Nxd4 g6 36.Re3 Nf7
36…e5 37.Nb3 b6 38.Rd1! En zwart heeft ditmaal problemen met zijn d-pion.
37.e5+! Kd7 38.Rf3?!
Maar dit is op het moment even niet handig.
38… Nh6?!
Een kans gemist, nu komt wit alsnog beter te staan. 38…c5! 39.Nb5 en wit kan geen b4 meer spelen Nh6.
39.Rf6 Rg7 40.b4! Met initiatief axb4 41.cxb4 Ng8 42.Rf3 Nh6 43.a5 Nf5 44.Nb3
Wit heeft kansen op de damevleugel en de e-pion heeft altijd dekking nodig vanwege het paard dat zo op c5 komt. En last but not least: wit kan altijd nog breken met f3-g4.
44… Kc7
44…g5!? Naar dit soort zetten zullen beide spelers ongetwijfeld continue naar gekeken hebben.
45.Nc5+
A) 45…Kc8?! 46.a6! ( 46.Nxe6? Nxh4+ ) 46…bxa6 47.hxg5 Rxg5 48.Ra3 en wit staat nagenoeg gewonnen vanwege de dreigingen op de damevleugel.;
B) 45…Ke7! 46.hxg5 Rxg5 47.Rf4 Rb8 48.Kh3! gevolgd door Ta1 en a6 of Tb1 en b5 met in beide gevallen een (bijna) gewonnen stelling voor wit.
45.Nc5 Kb8 46.Rb1 Ka7
46…Nd4? 47.Rf6
47.Rd3
Maakt plaats voor f3-g4. Ondertussen houd wit de optie van b5 ook in de gaten, wanneer is een goed moment daarvoor?
47… Rc7
47…g5 48.hxg5 Rxg5 49.b5 met grote druk op b7.
48.Ra3 Nd4 49.Rd1 Nf5 50.Kh3 Nh6 51.f3
De tijd is daar. WIt kan niet eeuwig blijven manoeuvreren natuurlijk.
51… Rf7 52.Rd4 Nf5 53.Rd2 Rh7 54.Rb3 Ree7 55.Rdd3 Rh8 56.Rb1
56… Rhh7??
Een ongelukkig zet en misschien een zet waar Carlsen op zat te wachten 56…Rg8 57.b5 cxb5 58.Rxb5 Rc8 59.g4 Nh6 60.Rdb3 Rcc7 61.Kg3 Alhoewel dit er nog steeds erg goed uit ziet voor wit. 56…Nh6 profilaxe tegen g4 was beter geweest.
57.b5!
Het juiste moment
57… cxb5 58.Rxb5
De zwarte torens staan nu vast op de plaatsen waar ze staan, de toren op e7 moet e6 blijven dekken en daardoor heeft de toren op h7 geen velden meer.
58… d4
58…Rh8?! 59.Rb6 Rhe8 60.g4 Nh6 61.Rdb3 en wit wint.
59.Rb6 Rc7
Zwart moet wat en offert zijn e6-pion maar.
60.Nxe6 Rc3 61.Nf4
De g6-pion staat nog steeds onder druk, terwijl de witte pionnen niet eens aangevallen staan. Het pionoffer heeft wat meer ruimte gegeven, maar niet meer dan dat.
61… Rhc7
61…Rg7 62.Rb3 Rxd3 63.Rxd3 En alle zwart stukken staan vast, wit speelt g4 op de volgende zet.
62.Nd5
Goed genoeg en het zou goed kunnen dat Carlsen het tot de eindstelling berekend had. 62.Rxg6 Rxd3 63.Nxd3 Rc3 64.Rf6! had ook gewonnen. 62…Rxd3 63.Nxc7 Kb8 64.Nb5 Kc8 of 64…Rxf3 65.Rxg6 Kc8
65.Rxg6 Rxf3 66.Kg2 Rb3 67.Nd6+ Nxd6 68.Rxd6
Dit toreneindspel is gewonnen voor wit en Carlsen laat de winst ook niet meer glippen.
68. Re3
68…Kc7 69.a6! ( 69.Rxd4 is ook goed genoeg. Rb5 70.Ra4 Rxe5 71.Kf3 Kd7 72.a6 bxa6 73.Rxa6 En zwart kan niets doen tegen Kf4-Tg6-Tg5. Ke7 74.Kf4 Rb5 75.Rg6 ) 69…bxa6 70.Rxa6 Re3 71.Rd6 Rxe5 72.Rxd4 en dit eindspel is gewonnen. De koning op c7 staat te ver afgesneden. 72… Rf5 73.g4! hxg4 74.Kg3
69.e6 Kc7
69…d3 70.Kf2 Re2+ 71.Kf3 Kc7 komt op hetzelfde neer.
70.Rxd4 Rxe6 71.Rd5 Rh6 72.Kf3 Kb8
72…Kc6 73.Rf5 helpt niet veel Kf4-g5 komt.
73.Kf4 Ka7 74.Kg5 Rh8 75.Kf6
1-0
En Karjakin gaf op, de h-pion gaat verloren. Een positionele masterclass van Carlsen! Zeer indrukwekkende partij. Dus, waar Carlsen in eerdere partijen voor een technische partij ging, is het hem ditmaal wel gelukt om een gewonnen stelling te verzilveren. Misschien dat hij de nederlaag wel nodig had om echt op stoom te komen. Maar nu is de vraag of Karjakin natuurlijk kan terugslaan, we zullen het zien.
Foto’s: Max Avdeev (World Chess by AGON Limited)
