The Spinning Wiel 3 december 2021: Het jaar van de M?

door John van der Wiel · 3 december 2021

Ook een niet-Latinist weet dat Magnus ‘groot’ betekent en dat Max staat voor ‘grootst’. Als dit klopt, zullen we dan afspreken dat 2021 niet staat voor 2G (misschien volgend jaar) maar voor 3M (ook bekend als bedrijf met een sterke schaker)? NK, Formule 1, WK.

John van der Wiel (foto: Maaijveld)

Nieuwe kampioen

Slechts 21 lentes en nu al kampioen van Nederland. Vroeger was dat iets heel bijzonders, maar de familie Van Foreest heeft het beeld al drastisch gewijzigd. Ik had Max Warmerdam al bestempeld als topfavoriet voor de finalevierkamp, maar dat het zo makkelijk zou gaan, bevroedde ik eerlijk gezegd ook niet. Weliswaar heb ik niet alle partijen uit Rotterdam gezien, omdat de online transmissie soms niet functioneerde, wat gerust een blamage mag heten, maar de algemene indruk is dat Max eigenlijk een volle klasse beter was dan de andere drie. Van hen niets te duchten had!

Max, proficiat. Een dik verdiende eerste titel.

Verslag van 3 december

Wellicht jammer dat ik vandaag uitkoos om verslag te doen van NK en WK, nu de vaderlandse titelstrijd reeds beslist is. Op sommige dagen kon ik echter niet en op andere had òf het NK òf het WK een dagje rust. We zullen ons dan misschien wat meer richten op Carlsen – Nepomniachtchi, maar het hangt ook van de partijen af. De meeste van de WK-match waren tot dusver teleurstellend.

En wie weet komt er nog een bloedstollend gevecht om het NK-zilver tussen Pruijssers en Lai. Roeland miste in hun vorige treffen een kans op groot voordeel, liet zich opbrengen en zal op revanche belust zijn.

Ook dat nog

Vanmiddag kwam ik pas te weten dat de partij Warmerdam – Pruijssers, ronde 4, helemaal niet gespeeld is. Vandaar dat alleen 1. Pf3 getoond werd! Maar in ronde 2 kwamen beide partijen niet door, dus dan verwacht je al gauw een nieuwe malfunctie.

Roeland had dus autopech gekregen in Nieuwkoop. Met een taxi had hij de speelzaal nog op tijd bereikt om niet reglementair te verliezen (en de auto achterlaten, niet prettig), maar hij gokte op zijn dealer die wel vlot kwam, maar het ding ook niet aan de praat kreeg.

De arbiter die de partij verloren verklaarde handelde bij mijn weten reglementair correct. Je kunt je echter afvragen of de aard van het evenement (met maar 2 partijen) uitstel van het duel rechtvaardigde. Hele Facebook-discussies hierover. Is Warmerdam eigenlijk gevraagd wat hij liever wilde? Ik zal in deze geen harde stellingname poneren. De enige persoonlijke invalshoek: als ik een NK speel, overnacht ik niet ver van de speelzaal. Noem het professionalisme.

Weinig arbeidsuren

Eén partij in het NK leek me een korte te zullen worden. De witspeler, met de titel op zak; de zwartspeler ietwat gedemotiveerd en ook de nazet tegen de sterkste… Dat klopte, kort werd het. Maar toch heel anders! De Elo-rating is niet zaligmakend, maar is soms goed voor de strijdlust. Als je al iets meer dan 2600 hebt, is een remise kostbaar. En vermoedelijk wilde Max zijn titel extra cachet geven, de discussies na ronde 4 de kop indrukken. Erg veel tijd en energie had hij de laatste dagen toch niet hoeven investeren.

Warmerdam,Max (2608) – Swinkels,Robin (2523) [A90]
Nederlands Kampioenschap 2021, 03.12.2021

1.d4 e6 2.c4 f5 3.g3 Pf6 4.Lg2 d5 5.Pf3 Ld6 6.0–0 0–0 7.Pc3 c6 8.Dc2 Pe4 9.Tb1 Pd7 10.b4 b6

Van de opzet met Pf6–e4 ben ik geen fan, zeker niet in combinatie met b7–b6. Zwarts stelling wordt breekbaar, al valt het objectief allemaal mee.

11.b5 Dc7 12.Lb2 Lb7 13.Tfc1 Pxc3

Vergroot de gevaren. Beter 13…c5 of een toren op c8 plaatsen.

14.Dxc3 cxb5 15.c5!

Hier is 15…bxc5 16. dxc5 Pxc5 nodig. De engine geeft dan heel ingewikkelde dingen, beginnend met 17. La3 b4, als kansrijk voor wit. Echter:

15…b4? 16.Dxb4?

16. De3! is vrijwel winnend, meldt de computer. Meer niet. Kan ik dat zelf door-analyseren? 16…bxc5 17. Dxe6+ Kh8 18. dxc5 Pxc5 en nu? Ja, 19. Dh6! Dat dreigt Pf3–g5 en na 19…Kg8 20. Lxg7 is het instortingsgeraas van verre hoorbaar. Dit had Max toch echt moeten vinden. Is me wel eerder opgevallen, dat zijn rekenvaardigheid niet altijd super is.

16…Le7

Nu staat wit alleen maar duidelijk beter.

17.Dd2 Tfc8 18.De3 Dc6?

De volgende lemon. Zwart moet 18…Pf8 doen. Wel vervelend dat zijn paard dan niet meestrijdt om de centrumvelden.

19.cxb6 Dxb6 20.Lc3 Da6 21.Txb7

Ditmaal is Warmerdam klaarwakker.

21…Dxb7 22.Dxe6+ Kf8 23.Pe5 Pxe5 24.Lxd5

Inderdaad, geen NK-niveau. Daar zal Max niet mee zitten.

1–0

De man van de eindsprint

Ook de andere partij was kwalitatief onder de maat. Wel met leuke complicaties en het publiek is vandaag dan ook goed entertaind.

Pruijssers,Roeland (2570) – Lai,Hing Ting (2450) [B11]
Nederlands Kampioenschap 2021 (6.2), 03.12.2021

1.e4 c6 2.Pc3 d5 3.Pf3 dxe4 4.Pxe4 Pf6 5.De2

Je weet maar nooit, 5…Pbd7? Bovendien is de tekstzet niet slecht. Na 5. Pxf6+ heeft wit minder opties dan met d2–d4 ipv Pg1–f3 (zoals 6. c3, 7. Ld3, 8. Dc2, 9. Pe2)

5…Pxe4 6.Dxe4 Pd7

Geeft wit in feite zijn zin. Interessant zijn 6…Dd5 en 6…g6 7. De5

7.Lc4 Pf6 8.Pe5!

Zodat Lc8 niet tot wasdom komt.

8…e6 9.De2 b5 10.Ld3!?

Tactisch giftig, al lijkt 10…Lb7 11. Lxb5(?) cxb5 12. Dxb5+ Pd7 hier niet te werken. De nu volgende zettenreeks wordt door de computer voorspeld, al lijkt 10…Dc7 me toch minder correct dan …Lb7

10…Dc7 11.a4 Ld6 12.Pxc6 b4 13.Pd4 a6 14.Pf5 Le5 15.Pxg7+ Kf8 16.Ph5 Pxh5 17.Dxh5 Lb7 18.0–0?!

Blijkbaar was 18. Dh4(!) de aangewezen zet, met voordeel voor wit na 18…Lxg2 19. Tg1 Lf3 20. Le4! Niet eenvoudig te zien, maar wellicht via eliminatie.

18…Tg8 19.f3

19…Td8?!

Hing Ting mist zijn kans: 19…f5! pakt veld e4 af en leidt agressieve operaties in met Tg8–g6 en Dc7–g7 . Zwart heeft dan mooie compensatie.

20.Le4

Nu is wit weer licht favoriet.

20…Lxe4 21.fxe4 Tg7?!

Heel slecht, vindt de engine. Met 21…Tg6! en 22…Kg7 kan zwart veel beter vechten voor het initiatief. In real life moet je dan wel bedenken wat te doen op 22. Dxh7 . Ik denk dat 22…Lf6(!) sterk is.

22.c3 bxc3 23.bxc3 Kg8 24.Kh1 Dc4 25.Te1 Lc7 26.De2 Dc6?

Zwart heeft niet voldoende voor 2 pionnen, maar blokkeren op d3 biedt meer hoop.

27.La3

27…h5?

Iets als 27…Lf4 dient gespeeld te worden. De tekstzet is suïcidaal.

28.Le7!

Gemist met weinig tijd?

28…Td7 29.Lf6 Tg6 30.Tf1 e5?

Beter 30…Tg4 of …Ld8

31.Dxh5

Vanwege 31…Txf6 32. Txf6 Dxf6 33. Dg4+

1–0

Lekker knoeien en toch nog een tweede plaats voor Pruijssers. Die komt hem ook wel toe. Had Roeland stiekem een nog langere eindsprint gepland?

Iets correcter schaak?

We switchen nu naar onze reporter in Dubai. Die meldt dat Nepom in de tot dusver vrij tamme WK-match voortdurend de handrem hanteert. Regelmatig staat hij iets beter en weigert dan Carlsen echt op de pijnbank te leggen. Angst? Normaliter speelt Nepom dapper en ondernemend. Deze zelfverloochening zou op den duur tot lichte zelfhaat kunnen leiden en wat er dan gebeurt?

Carlsen,Magnus (2855) – Nepomniachtchi,Ian (2782) [D02]
WK 2021 (6.1), 03.12.2021

1.d4 Pf6 2.Pf3 d5 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.0–0 0–0 6.b3

Hoofdvarianten hoeven we van MC niet per se te verwachten.

6…c5 7.dxc5 Lxc5 8.c4 dxc4 9.Dc2 De7 10.Pbd2!?

Dit werd door wit vlot op het bord gebracht, zal wel voorbereiding zijn geweest. De computer vindt het ook wel kunnen, al zou zwart op meerdere manieren niet minder staan.]

10…Pc6

10…e5 is ook goed, maar iets riskanter zonder prep. De vraag is natuurlijk: hoe is pionconsumptie? De derde keuze van de engine, maar het ontloopt elkaar bijna niets. Op 10…cxb3 11. Pxb3 Ld6 volgt 12. Pfd2(!) met 13. Pc4 Wit heeft genoeg compensatie met mooie lichte stukken en problemen voor zwart op de zwarte velden (en soms de diagonaal h1–a8).

11.Pxc4 b5 12.Pce5 Pb4 13.Db2 Lb7 14.a3 Pc6 15.Pd3

Eigenlijk geen goede zet, maar het patroon is nu steeds: Carlsen wil spelen, iets provoceren en Nepom hapt niet.

15…Lb6 16.Lg5 Tfd8 17.Lxf6 gxf6 18.Tac1

De computer vindt zwart nu beter staan na 18…e5!? 19. Ph4 Pd4, maar zo iets verzwakkends? Ik wist bijna zeker wat Nepom zou kiezen en inderdaad:

18…Pd4 19.Pxd4 Lxd4 20.Da2 Lxg2 21.Kxg2 Db7+ 22.Kg1

De stelling is weer gelijk.

22…De4 23.Dc2 a5 24.Tfd1 Kg7 25.Td2 Tac8!?

Zowaar een opmerkelijke keuze, alwaar 25…b4 correct en zeer remiseachtig was geweest.

26.Dxc8 Txc8 27.Txc8 Dd5 28.b4 a4 29.e3 Le5 30.h4 h5 31.Kh2

Het evenwicht is nog steeds niet echt verbroken. Carlsen heeft slechts 3 minuten op de klok (Nepom 23), maar vanaf hier gaan er vreemde dingen gebeuren.

31…Lb2?

Beter waren met name 31…De4 en 31…Db3

32.Tc5 Dd6 33.Td1?

Mist een kans op serieus voordeel. Het is heel ingewikkeld, maar de complicaties na 33. Tcc2! Lxa3 34. Pf4 zijn gunstig voor wit. Voorts hoort 33. Txb2 Dxd3 34. Tbc2 remise te worden en Carlsens zet…leidt tot nadeel!

33…Lxa3 34.Txb5 Dd7 35.Tc5 e5?!

Hier en zeker op de volgende zet was er geen bezwaar tegen La3xb4

36.Tc2 Dd5 37.Tdd2 Db3 38.Ta2 e4 39.Pc5 Dxb4

Nepom heeft een en ander verkeerd gedaan en zijn tijdsvoordeel verspeeld.

40.Pxe4?!

Niet zo moeilijk is 40. Tdc2! f5 41. Pxa4 Dxa4 42. Tc3 en wit kan naar hartelust gaan melken met winstkansen. Echt iets voor Carlsen. De tekstzet is interessant, maar zwarts a-pion is een enorme handenbinder en die laat je niet graag in leven.

40…Db3 41.Tac2 Lf8 42.Pc5 Db5 43.Pd3 a3 44.Pf4 Da5 45.Ta2

Na 45. Td5 Da6 geeft zwart genoeg tegengas.

45…Lb4 46.Td3

En hier na 46. Td5 Da4 ook.

46…Kh6 47.Td1 Da4 48.Tda1 Ld6 49.Kg1 Db3 50.Pe2 Dd3 51.Pd4 Kh7 52.Kh2 De4?!

Onvoorzichtig. Na bijvoorbeeld 52…Kg7 kan wit niet echt verder komen.

53.Txa3

53…Dxh4+

Goede keuze. Na 53…Lxa3 kan wit ongestoord op winst spelen, met echte kansen door zwarts slechte structuur.

54.Kg1 De4

Sterker lijkt 54…Dg4

55.Ta4 Le5 56.Pe2 Dc2 57.T1a2 Db3 58.Kg2 Dd5+ 59.f3

Moeilijk te zeggen of wit anders vooruitgang kan boeken (59. Kh2 oogt correct), maar van deze verzwakking blijft hij sowieso last houden. Er volgt hierna een eindeloze ‘Carlsen aan het roer’-laveerfase, die zich nog net binnen de remisemarge zou moeten bevinden. Maar eindelijk mag Magnus martelen en melken!

59…Dd1 60.f4 Lc7 61.Kf2 Lb6 62.Ta1 Db3 63.Te4 Kg7 64.Te8 f5 65.Taa8 Db4 66.Tac8 La5 67.Tc1 Lb6 68.Te5 Db3 69.Te8 Dd5 70.Tcc8 Dh1 71.Tc1 Dd5 72.Tb1 La7 73.Te7 Lc5 74.Te5 Dd3 75.Tb7 Dc2 76.Tb5 La7 77.Ta5 Lb6 78.Tab5 La7 79.Txf5 Dd3

80.Txf7+

Of 80. Tfe5 Lxe3+! of 80. Tg5+ Kf8 81. Tbe5 f6

80…Kxf7 81.Tb7+ Kg6 82.Txa7 Dd5 83.Ta6+ Kh7 84.Ta1 Kg6 85.Pd4 Db7 86.Ta2 Dh1 87.Ta6+ Kf7 88.Pf3 Db1 89.Td6 Kg7 90.Td5 Da2+ 91.Td2 Db1 92.Te2 Db6 93.Tc2 Db1 94.Pd4 Dh1 95.Tc7+ Kf6 96.Tc6+ Kf7 97.Pf3 Db1 98.Pg5+ Kg7 99.Pe6+ Kf7 100.Pd4 Dh1 101.Tc7+ Kf6 102.Pf3 Db1 103.Td7 Db2+ 104.Td2 Db1 105.Pg1 Db4 106.Td1 Db3 107.Td6+ Kg7 108.Td4 Db2+ 109.Pe2 Db1

110.e4!

Dat had 109 zetten eerder ook gekund. Maar wat een hel. Bijna niemand kan dit verdedigen tegen Carlsen, die na deze opstoot wederom geen enkele haast heeft.

110…Dh1 111.Td7+ Kg8 112.Td4 Dh2+ 113.Ke3 h4 114.gxh4 Dh3+ 115.Kd2 Dxh4 116.Td3 Kf8 117.Tf3 Dd8+ 118.Ke3 Da5 119.Kf2 Da7+ 120.Te3 Dd7 121.Pg3 Dd2+ 122.Kf3 Dd1+ 123.Te2 Db3+ 124.Kg2 Db7 125.Td2 Db3 126.Td5 Ke7 127.Te5+ Kf7 128.Tf5+ Ke8 129.e5 Da2+ 130.Kh3 De6?!

Waarschijnlijk moest de dame wits koning en paard van achteren blijven belagen, via 130…Dc2 of …Db1 . Maar of dat de partij kan redden?

131.Kh4 Dh6+ 132.Ph5 Dh7?

Beter 132…Ke7