Tata Steel Chess 2022: Verslag ronde 11 door John van der Wiel: MC of de TGV? (compleet)

Opgeladen na rustdag 3. Dat is nodig, want de slotfase dreigt traditioneel spannend te worden. Die uitgebluste Carlsen is toch weer ijzersterk, vooral met wit. Mooi voor het toernooi. Maar is het genoeg? De Tovarish Giri, Vperiod dendert met volle snelheid op hem af. Het resterende programma voor MC is Vidit, Caruana en Dubov. Een tricky gezelschap, maar wel 2 keer wit. En Giri krijgt nog Van Foreest, Grandelius en Rapport voor de kiezen. Daar liggen kansen, maar wel 2 zwartpartijen.

Mijn verwachting is dat Carlsen vandaag vol voor de winst wil gaan en dat bij Vidit, die lang de druk van een heel mooie toernooistand gevoeld heeft, het beste eraf is.

Landgenoten, verenigt U!

Pikante duels voor de Nederlanders vandaag. Waarbij, zoals altijd, het woord ‘combine’ niet bestaat. Eerder het tegenovergestelde! Bij de Challengers heeft Erigaisi de winst (en promotie) al bijna op zak. De Nederlanders zijn brave middenmoters. De ietwat suf opererende l’Ami (met veel lange partijen, daar wordt men ook niet frisser van) kan zijn toernooi speciale glans geven door de koploper uit India pootje te lichten.
Zeer interessant is ook de vorige NL-kampioen (nog steeds niet in topvorm) tegen de nieuwe: Lucas van Foreest – Max Warmerdam. En wat te denken van het prestigeduel Jorden van Foreest – Anish Giri? Een revanche-oefening voor de tie-break van vorig jaar, waarin Giri zijn betere stellingen niet wist te verzilveren? Dat zou interessant zijn voor het toernooi. Doch de ontspanning, voortvloeiend uit het feit dat Jorden niet veel te verliezen heeft, zou wel eens de factor kunnen zijn die hem in staat stelt het evenement van zijn illustere landgenoot grondig te verzieken!

Houdt u het nog droog?

Daniil in finale, exit Daniil

Vannacht bereikte in Australië Daniil Medvedev de tennisfinale, na o.a. een leuke scheldkanonnade op de umpire. Positieve (??) berichten echter over Daniil Dubov, wat betreft de PCR-test van gisteren. Hij heeft het toernooi verlaten, wat ook toernooidirecteur Jeroen van den Berg erg triest vindt voor de Rus. Dubov was al niet in vorm, maar blijft toch altijd een aantrekkelijke deelnemer. Nu hij meer dan de helft van de partijen gespeeld heeft (dat was bij de reglementaire 0 tegen Giri nog niet het geval!), blijven zijn resultaten staan en is er, na Giri, een gratis punt voor Rapport, Praggnanandhaa en … Carlsen. Wel zo eerlijk wat betreft de strijd om de toernooizege, zullen we maar zeggen.

De eerste halfjes

In de Masters heeft de ultrakorte remise Duda – Shankland niets om het lijf. Bij de volgende ligt dat anders.

Mamedyarov,Shakhriyar (2767) – Karjakin,Sergey (2743) [C54]
Tata Steel Masters, Ronde 11, 28.01.2022

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.c3 Pf6 5.d4 exd4 6.e5

Op topniveau niet zo gebruikelijk, maar wel een voorbode van strijd. Hard teruggeworpen door Carlsen wil Mamedyarov echt nog wel vechten voor een optimale podiumplaats.

6…d5 7.Lb5 Pe4 8.cxd4 Lb6 9.Pc3 Lg4 10.h3 Lh5

10…Lxf3 11.gxf3 is kansrijk voor wit.

11.Le3 0–0 12.g4!? Lg6 13.0–0 f5?

Nu wit licht verzwakt is, kan/moet zwart snel tegenspel zoeken. Na 13…Pe7 14. Ph4(!) heeft wit enig initiatief.

14.exf6 Dxf6 15.Lxc6 bxc6 16.Pe5 Dh4 17.Pxe4 Lxe4 18.Kh2

Een belangrijk moment. Als wit zijn stelling goed georganiseerd krijgt, speelt hij bijna met een stuk meer omdat Lb6 dan niet meer tot leven komt. Karjakin is op zijn post.

18…c5

Een goede actie, al vindt de computer het cryptische 18…De7 19. b4 het best. Blijkbaar zou 19. f3 c5 daar nog werken voor zwart.

19.dxc5 De7! 20.Pc6

20.cxb6 Dxe5+ 21.f4 Dxb2+ 22.Tf2 Da3 hoefde zwart niet te vrezen. De zetherhaling is nu een logische uitkomst, al kon wit na 20…Dd7 (of …De8) ook nog 21. f3 proberen, met ongeveer gelijke kansen.

20…Dd7 21.Pe5 De7 22.Pc6 Dd7 23.Pe5 De7 

½–½

De kampioenen van Nederland begonnen veelbelovend aan hun duel in de Challengers.

Van Foreest,Lucas (2539) – Warmerdam,Max (2607) [E04]
Tata Steel Challengers, Ronde 11, 28.01.2022

1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 d5 4.g3 dxc4 5.Lg2 a6 6.0–0 b5 7.Pe5 Pd5

Je moet er van houden met zwart. De pluspion is niet makkelijk te behouden en je komt ver achter te liggen in ontwikkeling.

8.e4 Pf6 9.a4 Lb7 10.axb5 axb5 11.Txa8 Lxa8 12.Pc3 c6

Dubieus is 12…b4 13.Da4+

Hoe moet wit de nog stevig uitziende zwarte stelling raken? Lucas weet wel iets.

13.d5! Le7

Moeilijk te zien, maar 13…cxd5 14. exd5 exd5 15. Pg4! is serieus gevaarlijk voor zwart. Opmerkelijk was, dat Warmerdam nog geen tijd verbruikt had.

14.dxe6 fxe6 15.De2 0–0 16.Lh3! De8!?

Zwart had hier ruim 4 minuten meer op de klok dan aan het begin van de partij! Hoogst irritant voor de witspeler en ook onzeker makend.

17.Pf3?!

Een tegenstander die 17. Lxe6+ Kh8 toelaat, waarna al die stukken op de e-lijn komen te hangen: prik er maar eens doorheen! De engine kent geen respect en doet dat. Hij geeft wit voordeel na 18. Td1! Lijkt te kloppen. Gaat Le7 ergens heen, dan is er 19. Pf7+ Txf7 (19…Kg8!?) 20. Lxf7 Dxf7 21. Td8+ met materiaalwinst. Na de tekstzet zijn de kansen gelijk.

17…Pa6 18.Pg5

18. Lxe6+ was een poging waard. Nu is de zetherhaling geboren.

18…e5 19.Pe6 Tf7 20.Pg5 Tf8 21.Pe6 Tf7 22.Pg5

 ½–½

De andere Nederlander had een prettige opening.

L’Ami,Erwin (2622) – Erigaisi Arjun (2632) [E04]
Tata Steel Challengers, Ronde 11, 28.01.2022

1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 d5 4.g3 dxc4 5.Lg2 Lb4+ 6.Ld2 c5

Ietwat exotisch. Normaler is 6…a5

7.Lxb4 cxb4 8.Pe5 0–0 9.a3 Pd5 10.0–0

Ook goed is 10. Pxc4 . Blijkbaar is dat wat zwart verwachtte, want hier begon hij voor het eerst serieus na te denken.

10…bxa3 11.Pxa3 c3 12.b3

De computer ziet het meest in 12.Dc2!?

12…Pc6

Niet fraai, vermoedelijk ook niet zo goed, maar wel een actieve bevrijdingspoging.

13.Pxc6 bxc6 14.Dd3

Iets logischer lijkt 14. Dc2 en dan e2–e4

14…a5! 15.Tfc1 La6

16.Dd1?!

Zoals vaker dit toernooi reageert Erwin wat timide. 16. Pc4 biedt meer kansen en er lijkt geen tactisch bezwaar te zijn, bijv. 16…Pb6?! (16…Tc8) 17. Dxc3 a4 18. Pxb6 Dxb6 19. Txa4 of 16…a4 17. Txa4 Pb6 18. Txa6! Txa6 19. Pe5, beide met prima vooruitzichten.

16…Ta7 17.e3 Td7 18.Pc4

18.De1!?

18…Lxc4 19.bxc4 Pb4 20.Da4 e5

Zwart is op tijd.

21.Lxc6

Ook 21. Txc3 is zeer remiseachtig.

21…Pxc6 22.Dxc6 exd4 23.exd4 Tc7

En nu zouden 24. Dd5 en 24. Db6 allebei leiden tot toreneindspelen die remise horen te worden.

½–½

In Grandelius – Esipenko was er een potentieel schrikmomentje voor de Zweed, die al zoveel nullen moest slikken. Maar in feite viel het erg mee, zeker toen de Rus daarna onnauwkeurig voortzette.

Grandelius,Nils (2672) – Esipenko,Andrey (2714) [C55]
Tata Steel Masters, Ronde 11, 28.01.2022

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0–0 Le7 6.d3 b5 7.Lb3 d6 8.c3 0–0 9.h3 Pa5 10.Lc2 c5 11.d4 Dc7 12.d5 Pc4 13.b3 Pb6 14.Le3 Ld7 15.De2

Een stevig alternatief was 15. Pfd2

15…Pxe4?! 16.Lxe4 f5 17.c4

17.Lc2?! e4 had zwart heel mooie compensatie gegeven.

17…fxe4 18.Pfd2

Wit krijgt een paard op e4 en heeft daarom geen averij opgelopen.

18…bxc4?! 19.bxc4 Pa4?!

Dit presteert heel weinig. Nu komt wit in het voordeel.

20.Pxe4 Tab8 21.Pbd2 Lf5 22.f4!

Ook prima is 22. Tfb1 met 23. Tb3, maar de engine vindt de tekstzet nog sterker.

22…exf4 23.Txf4

Dit echter juist niet! Door 23. Lxf4, veelal gevolgd door het omspelen van de dame naar g3, krijgt wit veel druk op d6 en daarmee duidelijk voordeel. In het vervolg heeft Grandelius nog wel een plusje, maar hij lijkt al blij met remise.

23…Dd7 24.Taf1 Tbe8 25.Df3 Lg6 26.Dg3 Pb2 27.Pg5 Txf4 28.Lxf4 Lxg5 29.Lxg5 Pd3 30.Tf3 Pe5 31.Ta3 Db7 32.Tb3 Dc7 33.Lf4 Da5 34.Dc3 Dd8 35.Dg3 Da5 36.Dc3 Dd8 37.Dg3 Da5

 ½–½ 

Praggnanandhaa – Caruana begint als een niet zo verheffend loopgravengevecht. Op de concretere momenten geeft de jonge Indiër niet thuis, Caruana des te meer.

(5) Praggnanandhaa R (2612) – Caruana,Fabiano (2792) [D45]
Tata Steel Masters, Ronde 11, 28.01.2022

1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 d5 4.Pc3 c6 5.e3 Pbd7 6.Dc2 Ld6 7.b3 0–0 8.Le2 b6 9.0–0 Lb7 10.Lb2 De7 11.a4 a5 12.Ld3 Lb4 13.Tac1 h6 14.De2 Tad8 15.Tfd1 Tfe8 16.Lb1 Ld6 17.Te1

17.e4 had nu vast wel gekund 17…Lf4 18.e5

17…Lb4 18.Ted1 Tc8 19.Pe5 Pxe5 20.dxe5 Pd7 21.Dc2 Pf8 22.Pe2 b5!

23.Pd4?!

Zwart moest beoordelen of 23. c5 sterk was, om Lb4 af te snijden. Maar dan is 23…bxa4 24. bxa4 La6 een sterke reactie (en op Lb2–d4 is er evt. Lb4–a3). De computer ziet meer in 23. cxb5, cxd5 of Pg3 met enig nadeel. De tekstzet leidt al tot groot nadeel.

23…dxc4 24.bxc4 bxa4

24…c5!?

25.Dxa4 c5 26.Pe2 Ted8 27.Dc2 Txd1+ 28.Txd1 Td8 29.Txd8 Dxd8 30.Pc3?

Dit is wel heel beroerd.

30…Lxc3! 31.Lxc3 Le4

Had wits koning nu maar een luchtgaatje.

32.Dc1 Lxb1 33.Dxb1 a4 34.h3 a3 35.Kh2 Da8 36.Db3 a2 37.La1 Da5 38.Kg3 g5 39.h4 gxh4+ 40.Kxh4 Pg6+ 41.Kg3 h5 42.Db2

Beter 42.Kh2

42…Dd8!

43.f4

De normale practische keuze, omdat 43. Kh2 Dh4+ 44. Kg1 Dxc4 nogal kansloos is.

43…Dh4+ 44.Kf3 De1! 45.Dxa2 Ph4+ 46.Ke4 Df1!

Heel fraai. Zwart gaat Ph4–f5–g3 # spelen en zelfs 46…Df1 47.Da8+ Kg7 48.Dd8 Dxc4+ 49.Ld4 Dc2# helpt wit niet.

0–1

Zo doet de wisselvallige Caruana toch weer een beetje mee. Gaat hij het morgen proberen tegen Carlsen?

Deze MC toonde weer eens openingstheoretische expertise. Not!

Carlsen,Magnus (2865) – Vidit,Santosh Gujrathi (2727) [C50]
Tata Steel Masters, Ronde 11, 28.01.2022

1.e4 e5 2.Lc4 Pf6 3.d3 Pc6 4.Pf3 Lc5 5.Pc3

Hm.

5…h6 6.h3 a6 7.a4 d6 8.Le3 Lxe3 9.fxe3 Le6 10.b3 0–0 11.0–0 d5 12.exd5 Pxd5 13.Dd2 Pxc3 14.Dxc3

Na 14. Lxe6 Pd5 kan wits loper niet aan ruil ontsnappen en 14…e4 is misschien ook lastig.

14…Dd6 15.Pd2 f5 16.Lxe6+ Dxe6 17.Dc4

Beter 17. Tf2 of 17. b4 . Maar Magnus ziet een eindspel…

17…Dxc4 18.bxc4 e4!

Wit heeft niets.

19.d4 f4

Minstens zo overtuigend was 19…Pb4.

20.Txf4 Txf4 21.exf4 Pxd4 22.Pxe4 Pe2+ 23.Kf2 Pxf4 24.Tb1 b6 25.c5 Tf8

Betouwbaar was ook 25…b5 26.axb5 axb5 27.Txb5 Ta4!

26.cxb6 cxb6

26…Pd5+!?

27.c4 Pd5+ 28.Ke2

28…Te8?!

Maakt het ongewild spannend. 28…Pf4+ en 28…Pf6 houden de stelling nagenoeg gelijk.

29.cxd5 Txe4+ 30.Kd3 Txa4 31.d6 Kf7 32.Te1!

Nu is het menens met wits d-pion.

32…Ta5 33.Kd4 Ta2 34.Kd5 Td2+ 35.Kc6 b5

36.d7?!

Betrapt de engine hier de grote MC op een eindspelfout? 36. Te7+ Kf6 37. Te4! geeft goede winstkansen. Er ontstaat iets soortgelijks als in de partij, alleen komt zwarts b-pion iets minder ver naar voren. En op 37…Kf5 oogt 38. Te8 sterk. Niet zo makkelijk te vinden, maar wit had nog 20 minuten op de klok!

36…Tc2+ 37.Kb6 Td2 38.Kc7 Tc2+ 39.Kd8 b4 40.Te7+

Hierna lukt het allemaal net niet voor wit, bijv. 40.Te7+ Kf8 41.Te4 b3 42.Tf4+ Kg8 43.Ke7 Te2+ 44.Kd6 enz. 44…Td2+

40…Kf8 41.Te3 Kf7 42.Te7+ Kf8 43.Te5 g6

Wel even 44. Tf5+ verhinderen, wat na 43…b3? zou winnen.

44.Te6 b3 45.Tf6+ Kg7 46.Ke7 Te2+ 47.Te6 Txe6+ 48.Kxe6 b2 49.d8D b1D 50.Dc7+ Kg8 51.Dd8+ Kg7

½–½

Dus Giri had op gelijke hoogte kunnen komen. Maar daar zag het in de partij van de dag al snel niet meer naar uit.

Van Foreest,Jorden (2702) – Giri,Anish (2772) [E24]
Tata Steel Masters, Ronde 11, 28.01.2022

1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.a3!?

Een Sämisch, waar zie je dat nog? Al bijna een pionoffer, zeker in handen van Jorden.

4…Lxc3+ 5.bxc3 b6

Had ik niet gedurfd.

6.f3 Pc6

Een van de vele leuke systemen, al kan wit wel snel oprukken in het centrum.

7.e4 Pa5 8.Ld3

8.Lg5 lag m.i. meer in de lijn der verwachting.

8…La6 9.De2

Onkenmerkend materialistisch.

9…d6?!

Zeer verrassend dat hier niet 9…Pb3 gebeurt. Als wits mooie loper vernietigd wordt, houdt zwart de betere structuur met nauwelijks iets te vrezen. En 10. e5 zou niet mogen werken na 10…Pxa1 11. exf6 Pb3 12. fxg7 Tg8.

10.f4 Dd7 11.Pf3 Da4 12.Pd2 e5 13.0–0

Hier lag Jorden ruim een half uur voor op de klok. En zwart heeft nog enkele pittige keuzes te maken.

13…0–0?

Maar deze? Is in zulke stellingen de damevleugel niet een veel veiliger omgeving voor zwarts koning? Hoe het precies staat na 13…0–0–0! weet ik niet, maar interessant wordt het.

14.fxe5 dxe5 15.Tb1

Hier kwam 15. Txf6!? al sterk in aanmerking. Jorden probeert een betere versie te krijgen.

15…c5?!

En die krijgt hij! Meer speelbaar waren 15…Pd7 en misschien 15…Tae8!?

16.Txf6!

Voor elke Talliaan vanzelfsprekend.

16…gxf6 17.Df3 Dc6 18.d5 Dd6 19.Pf1

Wits aanval (met o.a. Lc1–h6) is zo sterk, dat c4 losgelaten mag worden.

19…Kh8 20.Pe3

De computer vindt 20. Pg3 nog sterker (met h5 als extra veld voor het paard). Maar plaatsing op e3 heeft ook voordelen…

20…Lc8 21.Ld2 Tg8 22.Le1!

…die nu aan het licht komen. Het schitterende veld h4 is in casu bereikbaar voor wits loper.

22…Tg6 23.Lh4 Th6 24.Df2 Ld7 25.Tf1

25…Kg7?

Waar is vandaag Giri’s gevoel voor gevaar? Als wit na het juiste 25…Pb7! materiaal pakt met 26. Lxf6+ Txf6 27. Dxf6+ Dxf6 28. Txf6, dan is er na 28…Kg7 goede hoop in het eindspel met het fraaie veld d6 voor het paard. Waarschijnlijk is 26. Le2 beter, maar dan hebben we tenminste nog een gevecht.

26.Le2!

Met 27. Lg4 op komst. Dat is vreselijk. Ook 26…f5 27. exf5 f6 28. Pg4 ziet er nu niet uit. In feite is zwart al overleden.

26…Tg6 27.h3?

Nauwkeuriger is 27. Lh5 (waarop …Tf8 nodig is) en dan pas 28. h3

27…Lxh3?!

Maar wit wordt (alweer) beloond. Een betere vechtkans was 27…Tg8(!)

28.Lh5 Ld7 29.Lxg6 fxg6 30.Lxf6+ Kg8 31.Dh4 Tf8 32.Tf3

Nog sterker was 32. Le7! en spoedig d5–d6 en Pc3–d5.

32…Tf7 33.Dg5 Df8 34.Dxe5 Pb7 35.Df4 Pd6 36.e5 Pe8 37.d6 Pxf6 38.exf6 De8

Taaier is 38…Le6

39.Pd5 De1+ 40.Kh2 Dd1 41.Pe7+ Kh8 

In principe wint hier bijna alles (42. De5 is een gezonde), maar Van Foreest komt nog even met de krachtigste.

42.Th3!

Met de bedoeling 42…Lxh3 43. d7 Tf8 44. Pxg6+ Kg8 45. Pxf8 en op bijv. 42…Dc2 is er 43. Th6

1–0

Toernooiwinst voor Anish zullen we moeten vergeten. Rapport is nu de voornaamste belager van Carlsen, maar hij heeft nog een zwaar programma. En dat terwijl de Noor in de laatste ronde nog een gratis punt krijgt.

Je zult op zondagavond een tie-break moeten spelen tegen MC, die dan net een vrije dag heeftgehad. Wat een gruwel!