Boekbespreking: Improve Your Chess Pattern Recognition

Het overkomt iedereen wel eens op zijn tijd. Net klaar na een vermoeiende partij en daar meldt zich een wijsneus: “Waarom deed je niet zus of zo? Dat is toch een bekend motief?” En inderdaad, bij nader inzien besef je dat de wijsneus gelijk had.

Internationaal Meester Arthur van de Oudeweetering heeft een flink aantal van deze motieven verzameld in een boek met veertig hoofdstukken. Veertig eyeopeners. Allerlei middenspelmotieven waar de gemiddelde clubschaker(en sterker!) zijn voordeel mee kan doen.

Een voorbeeld van zo’n motief dat bij de meesten wel bekend is, is de Octopus. Een paard, dat ver op de helft van de tegenstander staat en met zijn acht tentakels om zich heen grijpt. En hoewel het boek vooral over middenspelsituaties gaat levert Van de Oudeweetering het bewijs dat zo’n beest ook in het eindspel nog altijd zeer sterk is:

Uit de partij Pedersen – Tikkanen, 2012. Materieel volkomen gelijk, maar zwart staat net iets actiever. Veld d3 lonkt al voor het paard, maar meteen Pd3 heeft niet zoveel zin. Wit antwoordt Pd4 en zwart kan weer terug met het paard. De e-pion is nodig om het paard op d3 te ondersteunen. Voor meteen e7-e5 is al wat te zeggen, maar zwart ruilt eerst nog even torens.

23… Txd1+ 24.Txd1 e5! De witte toren heeft geen velden om de zwarte stelling binnen te dringen; de zwarte toren heeft wel velden om binnen te dringen via de b-lijn. Maar eerst even veld d3 innemen!

25.Pe1 e4 26.Pc2 Geeft de strijd om d3 op en probeert zelf actief te worden. 26… Pd3 27.Pd4 Pe5 28.Pb3 Tb4 Zwart handhaaft zijn paard op e5, want na 28…Pxc4 29.Td7 wordt wit ook actief. 29.c5 Ta4 30.Pc1 en zwart heeft groot voordeel. Hij wint een pion na 30…Ta5 en uiteindelijk won hij ook de partij.

Maar goed, de octopus is nu niet echt een eyeopener. Ook zwakkere schakers die zo’n veld zien opdoemen voor hun paard zullen ernaar streven daar optimaal gebruik van te maken. Verrassender is bijvoorbeeld hoofdstuk 21: “Passer Pour Mieux Centraliser”.  Niet ruilen in het centrum, maar doorschuiven! Dat is vast voor velen een eyeopener…

Romanishin – Brunner, 1992. Zwart heeft zojuist 17… Dc6 gespeeld. De ervaren Oekraïner zag zijn kans schoon: 18.d5! exd5 19.e5! Juist! We zijn niet aan het dammen. Toch zouden hele volksstammen alleen maar rekening houden met 19.exd5, niet dan? Wit staat ook meteen gewonnen. Er volgde nog 19…, Pe8 20.Pxd5 Kf8 Er dreigde een aftrekschaak. 21.Dh5 T4b5 22.Dxh7 f6 23.Dg8+! Een fraaie uitsmijter tot slot. Zwart gaf het op.

In dit voorbeeld dient zo’n doorschuiver tot het ontwikkelen van een dodelijke aanval, maar het boek geeft nog vele andere voorbeelden. Ook voorbeelden waarin het een defensief doel dient.

Eentje nog dan, omdat het zulke leuke onderwerpen zijn: Hoofdstuk 25: The Bishop Snatcher

The Bishop Snatcher is een toren die zich opoffert voor een loper op e6. Zwart moet dan met de pion terugnemen, waarmee zijn structuur naar de knoppen is en zijn koningsstelling verzwakt. Een beetje vergelijkbaar met een kwaliteitsoffer op c3 in het Siciliaans, zoals Arthur terecht opmerkt.

Krasenkov – Rosentalis, 1997. De zwartspeler ontwikkelt “gewoon” een stuk: 12…, Le6 en het water loopt The Bishop Snatcher al in de mond. Maar eerst lokt wit een extra verzwakking uit:13.Dd3 g6 Treurige noodzaak, aangezien 13…,Pbd7 14.Lxf6 Pxf6 15.Pg5 een pion kost. 14.Lh6 Te8; 15.Txe6! fxe6; 16.Pg5 Wit had een prettige keuze. Ook op e5 (dreigt te offeren op g6) zou hij prima staan. Nu dreigt er gelazer op e6 en h7. 16…, Da5 Om op Pxh7 Dh5 te doen, met een soort van verdediging. 17.b4! Df5 Na Lxb4 Pxh7 staat paard f6 ongedekt. 18.De3! en zwart gaf het op. En terecht!

De veertig hoofdstukken zijn onderverdeeld in vier hoofdthema’s.  Typical Peace Positions, No Automatic Pilot , Sacrifices en Typical Little Plans. Aan het eind van ieder hoofdthema krijgt de lezer een aantal oefeningen voorgeschoteld. Kan hij meteen zien wat hij ervan heeft opgestoken!

Er worden veel recente voorbeelden gebruikt. Dat gaat zelfs zover dat Arthur van de Oudeweetering nog een epiloog heeft geschreven met praktijkvoorbeelden die gespeeld zijn nadat hij zijn boek eigenlijk al af had.

Improve Your Chess Pattern Recognition is een lekker vlot geschreven boek, vol met leuke onderwerpen. Veertig eyeopeners voor de gemiddelde clubspeler. Wat zeg ik? Ook een FM met 2250 steekt er nog wat van op!

  Uitgever: New in Chess

  Pagina’s: 301

  Prijs 22.95 Euro

  Uitgave: Paperback