Nog nooit zo spannend geweest (?) door Jesper de Groote

Afgelopen maand werd Charlois Europoort voor de derde keer in haar bestaan landskampioen. Het was een zwaarbevochten kampioenschap, want in de meesterklasse zaten de teams afgelopen seizoen zo dicht op elkaar dat het halve veld lange tijd aanspraak kon maken op de titel. Uiteindelijk kwam alles op de laatste partij aan. Prachtig voor het publiek, maar zo gaat het natuurlijk lang niet altijd.

In de meesterklasse is vaak één team dominant geweest. De Variant, Groningen en later HSG waren jarenlang veel te sterk voor de sterkste schaakklasse van Nederland. Vaak waren ze ruim voor de laatste wedstrijd al lang en breed kampioen. De kampioen van de voorafgaande jaren, En Passant, haalde de titels vrij eenvoudig binnen, maar echt dominant waren ze niet. Dat bewees afgelopen seizoen wel, toen de ploeg een minder jaar had en nota bene een promovendus kampioen werd. De meesterklasse is nog nooit zo spannend geweest. Of niet?

Inderdaad ontliepen de teams elkaar maar nauwelijks: er zat maar 14 bordpunten verschil tussen de kampioen en de nummer laatst. Maar hoe verhoudt dat zich tot eerdere seizoenen? Van de recente geschiedenis zijn alleen de seizoenen vanaf 2006-2007 goed vergelijkbaar. Tot die tijd werd het landskampioenschap beslist door de Play-offs, waardoor de eindstand van de reguliere competitie geen goede afspiegeling hoefde te zijn van de werkelijke krachtsverhoudingen. Sindsdien is dat niet meer het geval en dus heb ik de afgelopen negen meesterklasseseizoenen geanalyseerd. De grafiek hieronder geeft het gemiddelde aantal bord- en matchpunten per rang.

Te zien is dat er vanwege het winner-takes-all-principe veel meer verschil zit in het aantal matchpunten dan in het aantal bordpunten. Natuurlijk zit er nog verschil tussen de seizoenen: waar HSG het kampioenschap in 2010-2011 binnenhaalde met bijna 70 bordpunten, kwam Charlois afgelopen seizoen maar net boven de 50. Het veld zat dus nog nooit zo dicht op elkaar.

De zogenaamde Gini-coëfficiënt, die ongelijkheid aangeeft, bevestigt dit. Nog nooit waren de bordpunten zo netjes over de teams verdeeld. De eindstand wordt echter niet op bordpunten, maar op matchpunten bepaald en die werden juist in 2010-2011 en 2011-2012 eerlijker verdeeld. Beide jaren kenden een sterke staart en daardoor waren de onderlinge verschillen erg klein: vanaf de tweede tot de laatste plaats ontliepen de teams elkaar nauwelijks wat. Maar HSG (2010-2011) en Voerendaal (2011-2012) vermorzelden de concurrentie toen. Hoe anders was het afgelopen seizoen, toen bij het ingaan van de laatste ronde nog drie teams kampioen konden worden en er nog drie konden degraderen. De meesterklasse is inderdaad nog nooit zo spannend geweest.

(Van de redactie: Jesper de Groote is een speler van BSG die regelmatig een artikel zal schrijven voor zijn rubriek op Schakers.info)