WK 2016: Tie-Breaks: Analyse door Roeland Pruijssers

Voor de mensen die niet weten hoe de tiebreak gespeeld wordt: Er wordt begonnen met vier rapid partijen met een tempo van 25 minuten en 10 seconden increment per zet erbij. Als dat geen beslissing oplevert worden er twee snelschaakpartijen gespeeld met een tempo van 5 minuten en 3 seconden increment per zet erbij. Er zal dan maximaal 5 keer twee snelschaakpartijen gespeeld worden. Als dat dan nog steeds geen beslissing oplevert, wordt er een armageddon partij gespeeld: een snelschaakpartij waarbij zwart een minuut minder op de klok krijgt en remise moet maken, terwijl wit moet winnen om wereldkampioen te worden.

Carlsen heeft het beste schaak laten zien tot nu toe. Hij domineerde in elke partij en zijn verliespartij had hij voornamelijk aan zichzelf te danken. Karjakin moest zich bijna uitsluitend toeleggen op verdedigen en remise maken. Daarom, en ook omdat ik simpelweg van mening ben dat Carlsen de beste schaker ter wereld is, hoop ik ten zeerste dat Carlsen kampioen wordt. Maar we zullen het zien. Ik ben er eens goed voor gaan zitten met een doos popcorn, een luie stoel en de speakers van commentaar lekker hard aan. Hieronder mijn live-verslag van gisteren, de analyses zijn gemaakt terwijl ik de partijen aan het volgen was.

Karjakin,Sergey (2772) – Carlsen,Magnus (2853) [C77]
World ch Match Tiebreak New York (1), 30.11.2016

1.e4

Karjakin blijft 1.e4 spelen.

1…e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 a6 4.Ba4 Nf6 5.0–0 Be7 6.d3

Karjakin kiest weer voor 6.d3, begrijpelijk. Carlsen staat bekend om zijn sterke geheugen, wat extra handig kan zijn in partijen met versneld tempo. 6.d3 is meer solide en er zijn minder lange concrete varianten om te onthouden.

6…b5 7.Bb3 d6 8.a3 0–0 9.Nc3 Nb8!?

Nog niet eerder gespeeld in de match, maar buiten de match wel eerder gespeeld door Carlsen. Ondanks dat, moest Karjakin hier toch een paar minuten nadenken. 9…Na5 10.Ba2 Be6 Kwam voor in partij 11; 9…Be6 Kwam voor in partij 2.

10.Ne2

De hoofdvariant, maar er waren ook andere opties. 10.a4!? b4 11.Nd5 werd gespeeld in Caruana,F -So,W Wijk aan Zee NED 2015; 10.Ng5 Had interessant spel opgeleverd. 10…Nc6 11.Ba2 Nd4 12.Ne2 Nxe2+ 13.Qxe2 h6 14.f4!? Kwam voor in Anand,V -So,W Shamkir AZE 2015.

10…c5 11.Ng3 Nc6 12.c3

12…Rb8!?N

De eerste nieuwe zet van de partij. Het idee is waarschijnlijk om gebruik te maken van de loper op b3. Carlsen speelde tot nu toe nagenoeg alle zetten à tempo, terwijl Karjakin een viertal minuten heeft besteedt. 12…Be6 Is eerder gespeeld. 13.Bxe6 fxe6 14.b4 Qd7 15.Qb3 was wellicht een tikkeltje prettiger voor wit in: Malakhov,V -Ding China CHN 2015. Zwart wist die partij overigens wel te winnen .

13.h3 a5 14.a4

Logisch, de witte loper krijg wat velden tot zijn beschikking.

14…b4 15.Re1

Carlsen gaat nu voor het eerst in de denktank. Wit heeft het plan om met d4 op een goed moment door te breken.

15…Be6

16.Bc4!?

Geeft zwart de kans om een dubbelpion te creëren, het nadeel daarvan is wel dat zwart geen …d5 break meer heeft. Een interessante zet. Het is in ieder geval duidelijk dat wit nu liever niet wil ruilen op e6. In vergelijking met bovenstaande partij tussen Malakhov en Liren, heeft zwart nu …b4 gespeeld wat ongetwijfeld gunstiger is voor de zwart-speler.

16…h6

Altijd nuttig.

17.Be3

17.Bb5 Na7 18.Bc4 Nc6 zou een herhaling van zetten kunnen opleveren.

17…Qc8

Tijdstand: Karjakin heeft nog circa 14 minuten over en Carlsen nog 19.

18.Qe2

18.Nh4!? gevolgd door Phf5 had ook een goede optie geweest.

18…Rd8

Carlsen heeft duidelijk een plan: …d5 er door heen duwen. 18…d5 is nu niet goed vanwege 19.Bb5! en de e5–pion komt onder druk te staan.

19.Bxe6?!

Geeft het initiatief aan zwart. De break met …d5 wordt nu heel realistisch. 19.Bb5!? Na7 20.Bc4 En het lijkt me nog steeds dat zwart niets beters heeft dan 20…Nc6 terug.

19…fxe6?!

Toch vrij snel gespeeld, maar niet goed! De dame op c8 staat niet optimaal. 19…Qxe6 was sterker geweest en …d5 is al haast niet meer te stoppen. 20.Nf5 (20.c4 geeft zwart het mooie veld op d4) 20…Bf8

20.d4!

Wit krijgt initiatief, maar Carlsen volgt snel met

20…bxc3 21.bxc3 cxd4 22.cxd4 exd4

23.Nxd4?!

Karjakin gaat de mist in. 23.Bxd4! had wit initiatief gegeven, met als hoofd-idee dat na 23…Nxd4 24.Nxd4 De e6–pion onder druk staat en het paard op d4 een mooi veld heeft op b5.

23…Nxd4 24.Bxd4 Rb4!

Heel snel gespeeld, de toren zet druk op de witte a4–pion. Karjakin duikt nu ook onder de 10 minuten bedenktijd, terwijl Carlsen nog ongeveer 17 minuten over heeft.

25.Rec1 Qd7

26.Bc3

Karjakin kiest eieren voor zijn geld. Het lijkt remise te worden. 26.Qd1!? en wit had misschien nog even door kunnen spelen. De pionnenstructuur is net iets prettiger voor wit.; 26.Rc4 was ook een optie. 26…Rxc4 27.Qxc4 Nxe4 28.Nxe4 d5 29.Qc2 dxe4 lijkt een pion te winnen voor zwart, maar na 30.Bb6 wint wit de pion terug.

26…Rxa4 27.Bxa5 Rxa1 28.Rxa1 Ra8 29.Bc3 Rxa1+ 30.Bxa1 Qc6

Wit heeft nog steeds de betere pionnenstructuur, maar met zo weinig stukken op het bord is dat voordeel weinig waard.

31.Kh2 Kf7

Na een paar minuten nagedacht te hebben. Carlsen kan wachten tot Karjakin (wellicht) iets probeert. 31…d5!? 32.exd5 Qxd5

32.Bb2 Qc5 33.f4

OK, misschien gaat Karjakin toch nog iets proberen.

33…Bd8

Gevolgd door Bb6 met matdreigingen op g1 is het idee.

34.e5

34.Qd1 Dekt g1 34…Bb6 35.Bxf6 Kxf6 36.e5+!? zit in de stelling met een paardvork op e4 als idee.

34…dxe5 35.Bxe5 Bb6 36.Qd1

36.Ne4!? had ook gekund 36…Nxe4 37.Qxe4 Qg1+ 38.Kg3 Qf2+ 39.Kh2 Qg1+ Wit gaat niet mat en een herhaling van zetten is waarschijnlijk

36…Qd5 37.Qxd5 Nxd5 ½–½

En remise afgesproken, 33.f4 was dus loos alarm. Een type partij die we vaker hebben gezien met deze kleuren. Carlsen weet comfortabel remise te bereiken. Oké, nu tien minuten pauze tot de volgende partij.

De tweede partij

Carlsen,Magnus (2853) – Karjakin,Sergey (2772) [C54]
World ch Match Tiebreak New York (2), 30.11.2016

1.e4

Carlsen opent ook met 1.e4. Krijgen we ook hier een Ruy Lopez?

1…e5 2.Nf3 Nc6 3.Bc4

Aha, het Italiaans (of het wordt ook wel de Giuoco Piano genoemd) dit keer. In partij 5 ook geprobeerd door Carlsen.

3…Bc5 4.0–0 Nf6 5.d3 0–0 6.a4 a6 7.c3 d6 8.Re1

8.b4!? speelde Carlsen in partij 5, de partij waarin Karjakin voor het eerst winstkansen kreeg toen Carlsen iets te hard voor de winst ging.

8…Ba7 9.h3

9.Na3 Het paard naar a3 spelen is een trend de laatste tijd, met name dankzij de Filipijnse Amerikaan Wesley So. Zie bijvoorbeeld: So,W -Mamedyarov,S Wijk aan Zee NED 2016

9…Ne7 10.d4 Ng6 11.Nbd2

Maar Carlsen heeft alweer zo zijn eigen ideëen.

11…c6 12.Bf1N

De eerste nieuwe zet, meestal wordt de loper op de a2–g8 diagonaal gehouden. Tijdstand: Carlsen heeft nog 25 minuten en Karjakin heeft zo’n vijf minuten nagedacht. 12.Bd3 was in een eerdere partij gespeeld.

12…a5!?

Om wit niet teveel ruimte te geven op de damevleugel.

13.dxe5!?

Na zes minuten nadenken.

13…dxe5

13…Nxe5 kwam ook in aanmerking 14.Nc4! Is dan erg sterk. 14…Nxc4 15.Bxc4² en de witte stukken staan iets beter dan die van zwart.

14.Qc2 Be6 15.Nc4 Qc7

15…Bxc4?! 16.Bxc4 zou Carlsen fijn vinden, de loper op c4 is erg sterk. Het is een klein voordeeltje en Carlsen kan daar erg veel mee zoals we weten.

16.b4!?

Carlsen krijg het initiatief, de loper op a7 staat niet optimaal op het moment. De stelling is natuurlijk nog OK voor zwart, maar Karjakin moet wel oppassen.

16…axb4 17.cxb4 b5!?

Tijdstand: Carlsen heeft 17 minuten over, Karjakin 14 minuten. Het idee van deze zet is dat als zwart alles kan ruilen op de damevleugel de remise erg vlakbij is. Nu staat Carlsen voor een keuze; waar zet hij het paard op c4 neer? 17…Nh5 18.a5 en wit heeft in ieder geval ruimte gewonnen.

18.Ne3

Het beste veld voor het paard, hij kan naar f5 springen en eventueel naar d5 als dat veld niet meer gedekt wordt door de zwarte c-pion. Karjakin duikt onder de tien minuten nu. 18.Na5 Rfc8 En het paard staat enigszins buitenspel op a5.; 18.axb5? Bxf2+ zou een blunder zijn.; 18.Nb2!? was interessant geweest met het idee om het paard wellicht op c5 neer te zetten.

18…bxa4

Na welgeteld 7(!) minuten nadenken, Karjakin voelt de druk waarschijnlijk.

19.Rxa4

Wit staat hier iets beter naar mijn mening, maar het is niet veel. Tijdstand: Carlsen heeft nog 14 minuten over, Karjakin heeft nog 7 minuten over.

19…Bxe3

Enigszins een consessie, maar zwart staat nog steeds solide. 19…h6 20.Nc4 Nd7 21.Bd2 gevolgd door Tea1 en de loper op a7 komt in de problemen.

20.Bxe3!?

Na een paar minuten nadenken doet wit een pionoffer. 20.Rxe3 was ook prima geweest.

20…Rxa4

Direct gespeeld.

21.Qxa4 Nxe4

Na een minuut nadenken pakt Karjakin de pion. Karjakin krijg last van tijdnood.

22.Rc1

22.b5?! Nc3

22…Bd5

23.b5

Met fijne compensatie voor de pion, de witte lopers staan optimaal en wit heeft druk met de b-pion.

23…cxb5?

Een vreemde keuze. 23…h6?! 24.b6! gevolgd door Da7 is erg gevaarlijk voor zwart.; 23…c5 was de correcte zet en het is niet één twee drie duidelijk hoe wit verder gaat, alhoewel de compensatie duidelijk is.

24.Qxe4! Qxc1 25.Qxd5±

Carlsen gaat dit heel lang proberen, een sort stelling die hij heel graag speeld. Karjakin ging wel duidelijk voor deze stelling, misschien dat hij denkt dat hij deze stelling kan houden?

25…Qc7 26.Qxb5 Rb8 27.Qd5

Wit staat erg goed hier. Hij gaat langzaam zijn stukken beter zetten en zijn pionnen op de koningsvleugel rustig naar voren schuiven bijvoorbeeld door middel van g3 en h4–h5.

27…Rd8 28.Qb3 Rb8 29.Qa2

Carlsen gaat remise natuurlijk uit de weg, zeker nu Karjakin ver achter staat in tijd.

29…h6

Tijdstand: Carlsen 13 minuten, Karjakin 2 minuten.

30.Qd5 Qe7 31.Qe4

31.Bc4 Rd8 32.Qe4 was ook goed

31…Qf6 32.g3

Carlsen heeft geen haast en terecht. 32.h4! Was ook erg vervelend geweest voor zwart. Karjakin heeft minder dan een minuut op de klok nu.

32…Rc8 33.Bd3

Niet de meest voor de hand liggende zet, Carlsen neemt absoluut zijn tijd. 33.h4 lag weer voor de hand en ook; 33.Bb5 kwam in aanmerking om …Dc6 te verhinderen.

33…Qc6 34.Qf5

Wit wil de dames niet ruilen natuurlijk.

34…Re8 35.Be4

35.h4! was weer sterk geweest. 35…e4 36.Nd4 Qc8 37.Qxc8 Rxc8 38.Bxe4 En dit had Carlsen heel lang door kunnen spelen. Maar het is enigszins zonde om de dames te ruilen, vandaar dat hij voor de textzet ging.

35…Qe6 36.Qh5 Ne7!?

Snel gespeeld. Nodigt dameruil uit.

37.Qxe5

Verrassend, Carlsen voelt waarschijnlijkde druk toch ook . 37.Ng5! had erg sterk geweest. 37…Qc4 38.Bh7+ Kf8 (38…Kh8? 39.Nxf7+ Kxh7 40.Ng5+) 39.Ne4 met veel dreigingen ondanks de enigszins gekke positite van de witveldige loper. Wit staat hier gewonnen. Maar goed, het blijft blitz natuurlijk. Karjakin staat op minder dan 30 seconden.

37…Qxe5 38.Nxe5 Ng6 39.Bxg6 Rxe5 40.Bd3 f6

Het is maar de vraag of Carlsen dit kan winnen. Hij gaat dit in ieder geval lang proberen. Zwart kan weinig meer doen en wit moet zorgen dat hij zijn koning actief neerzet. Karjakin en Carlsen spelen de volgende zetten snel in verband met hun tijdnood.

41.Kg2 Kh8 42.Kf3 Rd5 43.Bg6 Ra5 44.Ke4 Rb5 45.h4 Re5+ 46.Kd4 Ra5 47.Kc4 Re5 48.Bd4 Ra5 49.Bc5 Kg8 50.Kd5 Rb5 51.Kd6 Ra5 52.Be3 Re5 53.Bf4 Ra5 54.Bd3 Ra7 55.Ke6 Rb7 56.Kf5 Rd7 57.Bc2 Rb7 58.Kg6

Het is Carlsen gelukt om de koning op g6 te zetten, het lijkt gewonnen voor wit, maar het is nog niet makkelijk.

58…Rb2

Ow, wacht. Carlsen geeft een pion weg?!

59.Bf5 Rxf2 60.Be6+ Kh8

60…Kf8 61.Bd6+ Ke8 62.Kxg7

61.Bd6!

Aha, en nu dreigt Lf8–xg7 met mat, dat was het idee van het pionoffer. Karjakin kan er weinig aan doen.

61…Re2

Hier moet Carlsen één nauwkeurige zet spelen en het is voorbij.

62.Bg4?

En Carlsen speelt het niet! 62.Bf7? Re4! en de remise is in zicht want na 63.Bf8 heeft zwart 63…Rg4+; 62.Kf7! Was de zet 62…Rb2 63.Bf8 Rb7+ 64.Kg6 dreigt Lf7, dus zwart moet 64…f5 spelen, maar nu werkt: 65.Bc5 Rc7 66.Bd4 En zwart kan helemaal niks hier. Wit wint.

62…Re8 63.Bf5

Nu moet Carlsen toch wat werken. De spelers kunnen overigens met de 10 seconde extra tijd die ze krijgen per zet niet door hun vlag gaan. Maar het lijkt nu weer remise te worden. Ik zie niet wat wit zonder zijn f-pion nog kan proberen.

63…Kg8 64.Bc2 Re3 65.Bb1 Kh8 66.Kf7 Rb3 67.Be4 Re3 68.Bf5 Rc3 69.g4 Rc6 70.Bf8 Rc7+ 71.Kg6 Kg8 72.Bb4 Rb7 73.Bd6 Kh8 74.Bf8 Kg8 75.Ba3 Kh8 76.Be6

Zwart moet even oppassen, als wit hier Lf7 en Lf8 voor elkaar kan krijgen, dan is het voorbij.

76…Rb6 77.Kf7 Rb7+ 78.Be7

Dit is het laatste dat wit kan proberen, maar het lijkt alsof zwart nu geforceerd remise kan maken

78…h5!

Karjakin denkt een minuut na en ziet de remise.

79.gxh5

79.g5 fxg5 80.hxg5 h4 is ook remise.

79…f5 80.Bxf5 Rxe7+ 81.Kxe7

Wit kan er niet doorheen komen, want na

81…Kg8 82.Bd3 Kh8 83.Kf8

Doet zwart

83…g5

En hoe wit de pion ook slaat, het is remise. of 83…g6

84.hxg6 ½–½

Met pat en dus remise. Een hele en dan ook héééle grote kans gemist door Carlsen. Zo’n eindspel zou hij 9 van de 10 keer winnen naar mijn idee, maar op de één of andere manier lukt het hem niet om tegen Karjakin dit soort stellingen te winnen. Van alle veertien partijen had hij hier duidelijk de grootste kansen om te winnen van allemaal! Los van de partij die hij won, natuurlijk. Mentaal gezien moet dit een flinke klap zijn voor Carlsen, ik kan me heel goed voorstellen dat hij zichzelf nu voor de kop slaat. Er volgt nu weer een pauze van tien minuten. Ik ben heel benieuwd of Carlsen van deze partij weet te herstellen.

Partij drie

Karjakin,Sergey (2772) – Carlsen,Magnus (2853) [C77]
World ch Match Tiebreak New York (3), 30.11.2016

1.e4

Tja, het was te verwachten.

1…e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 a6 4.Ba4 Nf6 5.0–0 Be7 6.d3 b5 7.Bb3 d6 8.a3 0–0 9.Nc3

Dit behoeft geen uitleg meer, beide spelers houden vast aan hun openingen.

9…Na5

Carlsen gaat terug naar de zet die hij in partij 11 ook speelde.

10.Ba2 Be6 11.b4!?

De meest gespeelde zet en de zet die Karjakin waarschijnlijk had voorbereid .

11…Nc6!?

11…Bxa2 12.Rxa2 Nc6 is in vrijwel alle andere partijen gespeeld.

12.Nd5 Nd4N

Alweer de eerste nieuwe zet. 12…a5 kwam voor in: Sadzikowski,D -Gledura,B Katowice POL 2016.

13.Ng5!?

De vraag is of Karjakin dit had bekeken of niet. Karjakin heeft twee minuten nagedacht hier.

13…Bxd5!

De beste zet. 13…c6 14.Nxf6+ Bxf6 15.Nxe6 Nxe6 wit heeft het loperpaar en staat iets beter, dit is waar Karjakin waarschijnlijk op hoopt .

14.exd5

14.Bxd5?? Nxd5 15.exd5 Bxg5 zou natuurlijk een stuk verliezen voor wit.

14…Nd7 15.Ne4

15.Nf3 is minder goed, omdat het paard op d4 nu geruild wordt en dat is het enige zorgekindje van zwart.

15…f5 16.Nd2

6.c3 fxe4 17.cxd4 exd3 18.Qxd3 exd4 lijkt prima voor zwart.

16…f4

Op elke andere zet wint wit een stuk met c3. Tijdstand Karjakin 22 minuten over en Carlsen 21 minuten over.]

17.c3 Nf5

Een unieke stelling, wit heeft het loperpaar maar de loper op a2 staat tegen zijn eigen pion aan te kijken en de stelling is erg gesloten. Wit lijkt me iets beter te staan, maar ik vraag me af hoe hij verder moet spelen. Idealiter zou hij d4 er op een goed moment door willen krijgen, terwijl zwart misschien op de koningstelling wil spelen bijvoorbeeld door zijn pionnen naar voren te schuiven. Een ander idee is a4 voor wit of …a5 voor zwart, om gebruik te maken van de a-lijn.

18.Ne4?!

Een lege zet. het paard staat goed daar, maar het helpt niet met het plan d4 door te zetten. 18.d4 exd4 is nog niet goed voor wit.; 18.Nf3 was beter geweest, met het idee: 18…g5 19.d4! g4 20.Nxe5! en de loper van op a2 komt tot leven.

18…Qe8!

Een mooie zet en ook snel gespeeld, de dame gaat richting de witte koning.

19.Bb3 Qg6

19…a5!?; 19…g5!? gevolgd door …Dg6 kwam ook in aanmerking

20.f3?!

Verdedigt tegen …f3 maar het lijkt op een consessie, het paard op f5 heeft nu een veld op e3 en de dame op d1 heeft geen velden meer beschikbaar op de koningsvleugel (g4 en h5 met name). En tevens heeft de loper op b3 geen kansen meer om op de h3–c8 diagonaal te komen.

20…Bh4!?

Met ideeën als …Lg3. 20…a5 kwam ook in aanmerking maar na 21.bxa5 Rxa5 22.c4 Krijgt de loper op b3 waarschijnlijk toch een veld op a4.

21.a4 Nf6

Carlsen heeft een initiatief op de koningsvleugel en wit heeft nog niets op de damevleugel. Carlsen staat beter hier en hij heeft nog altijd de mogelijkheid om (op een goed moment natuurlijk) …Pe3 te spelen.

22.Qe2

Controleert het veld e3.

22…a5!

En nu lijkt zwart echt een initiatief te hebben.

23.axb5 axb4 24.Bd2

Als wit bijvoorbeeld de pion pakt op b5 24.Rxa8 Rxa8 25.cxb4 Nd4 krijgt zwart een mooi paard op d4. 26.Qb2 Nxb5 en wint zwart zelfs de pion terug.

24…bxc3

Zwart had kunnen wachten aangezien slaan op b4 geen dreiging is voor hem. Maar hij ziet blijkbaar iets in het veld op e3. Tijdstand karjakin 5 minuten, Carlsen 15 minuten. Karjakin wordt qua tijd gedomineerd tot nu toe.

25.Bxc3 Ne3?!

Had ook nog niet gehoeven. Een idee waar zwart mee rekening moet houden is en truc al Lxe5!? 25…Kh8 was nuttig bijvoorbeeld.

26.Rfc1 Rxa1 27.Rxa1

Misschien niet ideaal, de toren komt niet echt binnen over de a-lijn en zwart heeft ook. 27.Bxa1!?

27…Qe8!

Met de dame die naar de damevleugel gaat krijgt zwart wellicht weer kansen.

28.Bc4 Kh8

Zwart dreigt op d5 te slaan nu. Tijdstand: Karjakin 4 minuten, Carlsen 11 minuten.

29.Nxf6?!

Voelt ook als een consessie. 29.Qa2 Nxe4

29…Bxf6?!

Het lijkt alsof Carlsen een kans mist hier. 29…gxf6! Met dreigingen over de g-lijn leek erg sterk voor zwart.

30.Ra3!?

Even alle stukken dekken. Wit kan op het moment niet zoveel.

30…e4!?

Een heel thematisch pionoffer. Zwart kijgt zijn zwarte stukken op ideale velden en met name het paard op e3 is en blijft een beest.

31.dxe4 Bxc3 32.Rxc3 Qe5 33.Rc1

33.Qd2 Ra8 34.Rc1

33…Ra8

33…Qd4!? maakt Karjakin zich geen zorgen over blijkbaar. 34.Kh1 Ra8

34.h3

Een gaatje maken lijkt inderdaad nuttig. Wat gaat zwart hier doen? Carlsen staat nog steeds ver voor in tijd: Karjakin nog 3 minuten, Carlsen nog 8 minuten.

34…h6

34…Ra1!? Misschien geen slecht idee om torens te ruilen.

35.Kh2 Qd4

36.Qe1? [Geeft zwart kansen]

[36.Bd3; of 36.Ba2 en zwart wordt van de tweede rij gehouden.]

36…Qb2! 37.Bf1 Ra2 [Het begint er peniebel uit te zien voor wit. Karjakin nu onder de minuut van bedenktijd.]

38.Rxc7??

In hevige tijdnood begaat Karjakin een mega grote blunder. Dit hebben we nog niet eerder gezien in de match. Maar ik heb het al gezegd, het blijft snelschaak en dan kan van alles in principe gebeuren. Topgrootmeesters kunnen onder tijdnood ook fikse blunders maken. 38.Rb1! was de zet om door te spelen. De zwarte dame moet van de tweede rij af en wit heeft nog steeds goede verdedigingskansen.

38…Ra1! 0–1

En opgegeven. Wit verliest heel veel materiaal. Wit stond een pion voor en Carlsen had daar het initiatief voor maar het leek op een stelling die houdbaar was. Karjakin lijkt dan toch eindelijk onder Carlsen’s druk bezweken te zijn. Carlsen staat voor en voor de eerste keer in deze match! We zitten in een nieuwe situatie. Kan Carlsen met wit remise houden? Met zwart ging dat vrij gemakkelijk tot nu toe dus dan zal het met wit dan nog makkelijker gaan? Is dit dan eindelijk de beslissing?!! In ieder geval nog één rapid partij te gaan!

Partij vier.

Carlsen,Magnus (2853) – Karjakin,Sergey (2772) [B55]
World ch Match Tiebreak New York (4), 30.11.2016

1.e4

Alsnog 1.e4.

1…c5

Ja natuurlijk! Karjakin moet wat proberen en een dynamische Siciliaan is daar perfect voor.

2.Nf3 d6 3.d4

Verrassend in mijn ogen, het leek me dat hij solide ging spelen met of 3.c3 een Alapin; of 3.Bb5+ Maar Carlsen speelt dit met regelmaat en Karjakin heeft dit waarschijnlijk goed bekeken .

3…cxd4 4.Nxd4 Nf6

5.f3!?

Een interessant keuze, Carlsen gebruikt weer eens een opening die niet mainstream is. 5.Nc3 a6 De Najdorf is wat Carlsen graag vermijdt.

5…e5

5…a6 6.c4 is het idee.

6.Nb3 Be7

6…d5!? is ook veel gespeeld en ongetwijfeld goed voorbereid door Carlsen. 7.Bg5 (7.exd5 Nxd5 is prima voor zwart.) 7…d4 8.c3 Nc6 9.cxd4 exd4 10.Bb5 Bb4+ 11.Bd2 Bd6 Kwam bijvoorbeeld voor in: Grischuk,A -Vachier Lagrave,M Khanty-Mansiysk RUS 2015.

7.c4

Wit heeft het d5–veld en de dynamiek is enigszins minder nu, maar zwart lijkt prima te staan hier.

7…a5

De hoofdvariant.

8.Be3 a4

Ivanchuk speelde hier in 2007 een keer Pd2, maar switchte in een latere partij naar

9.Nc1

En dat is ook wat Carlsen doet. Het paard staat hier beter blijkbaar, ondanks dat 9.Pd2 vaker gespeeld is.

9…0–0 10.Nc3 Qa5 11.Qd2 Na6?!

Een logische zet, verhindert 12.b4 en het paard staat op zich OK op c5. 11…Be6 12.b4!? axb3 (12…Qxb4 13.Rb1) 13.Nxb3 Qd8 14.Be2 Na6 15.0–0 Nd7 16.Nb5 kwam voor in Andreikin,D -Tazbir,M Kazan 2013; 11…Nc6 Lijkt ook erg logisch, de meest gespeelde zet. Het idee is om verder te gaan met …Le6 en zetten als …Tfc(d)8 en …Ph5. 12.Rb1 Be6 13.b4 axb3 14.Nxb3 Qd8 15.Be2 h6 16.0–0 Ne8 17.Qb2 Bg5 Was bijvoorbeeld prima voor zwart in Kokarev,D -Oparin,G Novosibirsk RUS 2016.

12.Be2 Nc5 13.0–0 Bd7

Tijdstand 21 minuten voor Carlsen, 17 minuten voor Karjakin. Carlsen staat prima, een statische stelling en met de extra ruimte heeft wit een prima uitzichten om in ieder geval niet te verliezen. Wit staat objectief dan ook iets beter.

14.Rb1!?

Maar misschien dat het paard toch niet ideaal staat op c5, hij kan worden weg geschopt door een pion op b4.

14…Rfc8 15.b4 axb3 16.axb3

16.Nxb3!? Nxb3 17.axb3 kwam ook in aanmerking.

16…Qd8

16…Qb4 17.Nd3 Nxd3 18.Qxd3 b5!? was een idee geweest om de partij op te schudden.

17.Nd3

Wit staat erg veilig en Carlsen lijkt alles onder controle te hebben.

17…Ne6 18.Nb4 Bc6 19.Rfd1

 

19…h5!?

Een poging van Karjakin, hij richt zijn peilen op de witte koning. Het idee is … h4–Ph5 met kansen over de zwarte velden op de koningsvleugel.

20.Bf1 h4 21.Qf2

[Carlsen zet als reactive zijn stukken rustig neer.

21…Nd7!?

21…Nh5?! Lijkt bij nader inzien niet erg goed vanwege 22.Nbd5 met een mooi gat op b6 voor het paard om in te vallen .

22.g3?!

Een vreemde zet in mijn optiek, pakt de zwarte velden maar zwart had daar nog geen mogelijkheden toe op dit moment. Karjakin gaat in ieder geval een paar minuten nadenken. 22.Nbd5!?; of een rustige zet als 22.Kh1 was goed geweest.

22…Ra3!?

Nog een vreemde zet, misschien om Carlsen van zijn stuk te brengen. 22…Bg5

23.Bh3

Een extra idee van 22.g3, de loper staat hier erg goed. 23.Nc2 Raa8 24.Nb4 even de zetten herhalen had gekund, maar Carlsen vindt dat blijkbaar het niet nodig.

23…Rca8 24.Nc2 R3a6 25.Nb4

25…Ra5 26.Nc2 b6

Zwart gaat remise natuurlijk uit de weg. Karjakin moet winnen! Dit was de enige zet om door te spelen omdat wit anders b4 en b5 speelt met materiaal winst. 26…b6 verzwakt de witte velden wel enorm. en wit staat heel erg prettig hier. Carlsen staat met één been in het overwinningbad!

27.Rd2±

Na wat nadenken. Carlsen probeert zo min mogelijk dynamiek in de stelling te brengen. Op de winst spelen brengt risico’s met zich mee, ondanks dat hij dat zeker gedaan had als de score nog gelijk was geweest. Tijdstand: Carlsen 10 minuten, Karjakin 9 minuten.

27…Qc7

Gespeeld na 7 minuten nadenken! Karjakin had duidelijk moeite om een goede zet te vinden en dat geeft aan hoe goed Carlsen hier staat.

28.Rbd1

Carlsen blijft gewoon rustig zetten doen. Hiermee in feite zeggend: Je hebt duidelijk moeite een plan te verzinnen, dus ga ik eerst kijken wat jij doet.

28…Bf8

Alsnog een wachtzet. Wat gaat Carlsen nu doen, gxh4 is een idee en dan pijlen richting over de g-lijn richting de zwarte koning. Maar aan de andere kant wil Carlsen de stelling zo makkelijk mogelijk houden. 28…hxg3 29.hxg3 had ook gekund.

29.gxh4!

Maar Carlsen gaat ervoor en het is niet eens heel onveilig. Wit heeft genoeg stukken rond zijn koning en kan via de g-lijn een initiatief ontwikkelen.

29…Nf4 30.Bxf4 exf4 31.Bxd7

Anders komt het paard op e5.

31…Qxd7

De stelling is verandert en dit is misschien waar Karjakin op hoopte, een …Ta5 naar h5 is bijvoorbeeld een idee . Desalniettemin staat Carlsen nog steeds erg goed. Het paard op c3 kan altijd naar d5 springen en de f4–pion is zwak.

32.Nb4

Een prima zet. Zet een paard neer op d5 en daarna verder kijken. Tijdstand: Carlsen zeven minuten en Karjakin heeft 2 minuten. 32.Qxb6 Had ook gekund, maar die pion kan Carlsen weinig schelen op dit moment.

32…Ra3

Na deze zet heft Sergey nog ongeveer 30 seconden . 32…Rh5?! 33.Nxc6 Qxc6 34.Rd5! Rh6 35.h5 is absoluut niet gevaarlijk voor wit.

33.Nxc6 Qxc6 34.Nb5 Rxb3!?

[Lichte wanhoop, zwart moet iets proberen. Hij krijgt twee pionnen voor de kwaliteit. 34…d5!? 35.exd5 Qf6 (35…Qg6+?! 36.Qg2) 36.d6 Rxb3 lijkt ook niet heel gevaarlijk voor wit, maar was misschien een betere poging.

35.Nd4 Qxc4 36.Nxb3 Qxb3

Zwart dreigt …d5, maar wit staat nog steeds erg goed.

37.Qe2 Be7 38.Kg2 Qe6

38…Bxh4 39.Rxd6 is prima voor wit. (39.Qd3!?).

39.h5!

Zwart kan geen gebruik maken van de g-lijn. Het einde lijkt in zicht!

39…Ra3 40.Rd3 Ra2 41.R3d2 Ra3 42.Rd3 Ra7

Karjakin heeft wat tijd op de klok gekregen en gaat verder schaken.

43.Rd5 Rc7 44.Qd2

Dreigt de f-pion te pakken. Wit staat absoluut gewonnen maar hij moet wel op blijven passen voor tactische grapjes.

44…Qf6 45.Rf5 Qh4 46.Rc1

46.Qxf4!? Rc2+ 47.Kh1 Qf2 48.Rg1 en zwart heeft geen dreigingen meer.

46…Ra7 47.Qxf4

Maar nu kan het ook natuurlijk.

47…Ra2+

47…Qxf4 48.Rxf4 Bg5 wint geen materiaal voor zwart vanwege 49.Rc8+

48.Kh1 Qf2

Wit moet nog even oppassen voor eventuele matdreigingen. Een 49.Tg1 zou alles zonder problemen dekken.

49.Rc8+

Huh, wat gaat hij nou doen?

49…Kh7

En wat doet wit nu dan, dit verliest toch gewoon?? Hij kan niets doen tegen mat op g2 en mat op a1!

50.Qh6+!! 1–0

Wauw, ja oké, die had ik even gemist. Een hele mooie finish! Karjakin geeft op. 50.Qh6+ Kxh6 (50…gxh6 51.Rxf7#) 51.Rh8# en daarmee hebben we meegemaakt dat Carlsen zijn wereldtitel heeft behouden! Ik ben vanaf nu fan van een beslissing door versneld tempo. Dit was fantastisch om te volgen! Karjakin heeft uitstekend verdedigd en het Carlsen met name mentaal moeilijk gemaakt. In de tiebreak was Carlsen echter duidelijk (weer) de bovenliggende partij. En daarmee kan ik niet anders afsluiten dan dat Carlsen de verdiende winnaar is. Magnus Carlsen is en blijft de wereldkampioen!]