Wk 2018: Analyse partij 1 door Roeland Pruijssers
Door: GM Roeland Pruijssers
(Redactie: Onderaan de pagina kunt u de partij ook spelen in de pgn-viewer)
En daar gaan we! De eerste partij van de wk-match tussen Carlsen en Caruana. Caruana heeft wit geloot in de eerste partij. De match wordt gespeeld over 12 klassieke partijen. Het speeltempo is 100 minuten voor de eerste 40 zetten, gevolgd door 50 minuten tot zet 60 en dan 15 minuten voor de rest van de partij. Vanaf de eerste zet krijgen ze er 30 seconden per zet bij.
Caruana,Fabiano (2832) – Carlsen,Magnus[B31]
WK match (1), 09.11.2018
1.e4 c5
Waar je verwacht dat Carlsen zijn 1…e5 uit de kast haalt, komt hij nu met 1.. .c5. Toch enigszins verrassend, al hebben beiden natuurlijk een heel breed repertoire.
2.Pf3 Pc6 3.Lb5 g6 4.Lxc6 dxc6 5.d3 Lg7 6.h3 Pf6 7.Pc3
De heren hebben deze stelling zowel met wit als met zwart gespeeld en ook nog in recente partijen. Als je het zo bekijkt is het minder verrassend dat dit op het bord komt.
7…Pd7
7…0–0 is de meest gespeelde zet in deze stelling. Daarnaast wordt 7…b6 weleens geprobeerd. Het doel van de tekstzet is om het paard snel om te manoeuvreren naar een sterker veld.
7…b6 hun enige onderlinge partij in deze stelling ging als volgt. 8.Le3 e5 9.0–0 0–0 10.a3 De7 11.Db1 Ph5 12.b4 f5 13.bxc5 f4 14.Ld2 bxc5 15.Db3+ Le6 16.Da4 Tac8 17.Da5 g5 18.Pa4 g4 19.hxg4 Lxg4 20.Dxc5 Df6 21.Ph2 f3! En Carlsen wist de partij naar zich toe te trekken. 0–1 (39) Caruana,F (2820)-Carlsen,M (2862) Wijk aan Zee 2015; 7…0–0 hun twee recentste partijen gingen als volgt: 8.Le3 (8.0–0 Pe8 9.Le3 b6 10.e5 f6 11.Te1 Pc7 12.Dd2 fxe5 13.Lh6 Txf3 14.Lxg7 Kxg7 15.gxf3 Lxh3 16.Txe5 e6 17.Tg5 Df6 18.Tg3 Lf5 19.Kg2 h5 20.Th1 Th8 21.Pe4 Dxb2 22.Df4 Pd5 23.Dd6 e5 24.Th4 Dd4 25.Kg1 Tf8 26.Txh5 Lxe4 27.Dd7+ Kf6 28.Dxc6+ Kg7 29.Dd7+ Kf6 30.fxe4 Pf4 31.Tf5+ gxf5 32.Dxf5+ Ke7 33.Tg7+ 1–0 (33) Caruana,F (2827)-Gelfand,B (2703) Batumi GEO 2018) 8…b6 9.Dd2 e5 10.Lh6 Dd6 11.Lxg7 Kxg7 12.a4 Pe8 13.Ph2 Pc7 14.Pg4 f6 15.f3 Pe6 16.h4 Pd4 17.h5 g5 18.Pe3 Le6 19.Pe2 Kh8 20.Pg3 Tad8 21.Kf2 De7 22.Dd1 c4 23.dxc4 f5 24.exf5 Pxf5 25.Pgxf5 Lxf5 26.De2 g4 27.Kg1 gxf3 28.Dxf3 Lxc2 29.Dg3 Ld3 30.Th4 Td4 31.Tg4 Txg4 32.Pxg4 e4 33.De5+ Dxe5 34.Pxe5 Kg7 35.Td1 Td8 36.Pxc6 Te8 37.Kf2 e3+ 38.Ke1 Lxc4 39.Td4 Lf7 40.g4 a5 41.b4 axb4 42.Txb4 Le6 43.g5 Lf7 44.h6+ Kg6 45.Tb5 La2 46.Te5 Txe5 47.Pxe5+ Kxg5 48.Pd7 Lb3 49.Pxb6 Lxa4 50.Pxa4 Kxh6 51.Pc3 e2 52.Pxe2 Kg5 53.Pg3 h5 54.Pxh5 1/2–1/2 (54) Anand,V (2768)-Carlsen,M (2842) Saint Louis USA 2018]
8.Le3 e5 9.0–0 b6
Carlsen heeft schijnbaar geen haast met rokeren.
10.Ph2 Pf8
Als zwart het paard op d4 krijgt is er weinig aan de hand voor hem en dus besluit Caruana maar tegenspel te zoeken in het centrum
11.f4 exf4 12.Txf4
12.Lxf4 Pe6 13.Lg3 was een aardig alternatief 13…Pd4
12…Le6!?
Zwart verandert van setup en met goede reden. 12…Pe6 13.Tf2 Pd4 14.Dd2 gevolgd door Lh6 en wit staat iets beter.
13.Tf2 h6!
Heel nauwkeurig.
13…Pd7 was de aangewezen zet, maar nu heeft zwart moeite om zijn ideale setup te krijgen: 14.Dd2 h6?! (14…0–0 15.Lh6 Ld4 16.Lxf8 Pxf8 17.Pf3 Lxf2+ 18.Dxf2²) 15.Pf3 en met breaks als b4 en d4 staat wit iets beter weer.
14.Dd2 g5!
Een hele sterke zet. Zwart heeft de laatste paar zetten open gehouden waar hij zijn paard neer gaat zetten en heeft nu een extra optie met het veld g6. Ondertussen heeft Caruana al veel tijd verbruikt en kunnen we zeggen dat Carlsen de openingsslag heeft gewonnen.
15.Taf1
Een normale zet maar in mijn ogen ook een beetje een ‘lege’ zet. Het is me nog niet duidelijk of de toren echt daar hoort te staan.
15.Pe2!? Was een poging geweest om wat tegenspel te creëren. Met het idee Pg3–f5, al is het een pionoffer in dit geval: 15…Lxb2 (15…Dd6 16.c3) 16.Td1! Le5 (16…Lg7 17.Pg3) 17.d4 met goede compensatie voor de pion.
15…Dd6
Nog steeds open houdend waar het paard naar toe gaat.
16.Pg4?!
Het begin van een vreemde manoeuvre. 16.Pe2 0–0–0 17.b3.
16…0–0–0
Ook een voordeel van niet te snel rokeren: zwart kan nog lang!
17.Pf6 Pd7 18.Ph5 Le5
Toen ik deze stelling live zag, was het overduidelijk dat Caruana in de problemen zat. Daarbij had hij ook al erg veel tijd gebruikt hier. Het lijkt erop dat Carlsen al vroeg in de match de kans krijgt om een klap uit te delen.
19.g4
Leek me het beste. Nu is het plan om een paard naar f5 te brengen via g3.
19…f6!
Een plan die ik niet zag, maar toen hij het speelde was het duidelijk een sterk plan. Het idee is Lf7 en Lxh5, waarna de witte koningsstelling open komt te liggen.
20.b3
20.Pe2 Lf7 en wit is 1 zet te laat voor Pg3; 20.Pg7 h5! is het sleutel idee 21.Pxh5 Lf7! (21…Txh5!? 22.gxh5 Lxh3) 22.De2 Th7 23.Kg2 Lxh5 24.gxh5 Tdh8 Met een heel sterke aanval voor zwart.
20…Lf7 21.Pd1
Een taaie verdedigingszet. Zoals later te zien is anticipeert hij op het vrijkomen van het veld op g4, maar heeft hij ook de optie om het paar naar e3 te brengen later. 21.Pe2 as ook nog steeds een optie
21…Pf8!?
Een pionoffer en praktisch een zeer goede gezien de tijdnood van Caruana. 21…Lxh5 22.gxh5 Pf8 is wat ik verwachtte gevolgd door Pe6–g7 en dan iets als De7–e8 met pionwinst. Maar als we verder kijken is het toch niet zo makkelijk: 23.De2 Pe6 24.Dg4 Kb8 25.Ld2! Maakt het veld vrij voor het paard op e3 zonder echte problemen.; 21…Tdg8 is wat de engine aangeeft 22.De2 (22.Tg2 De6 23.Pf2 Lc7µ) 22…De6 23.Df3 Lxh5 24.gxh5 g4 met initiatief voor zwart.
22.Pxf6 Pe6 23.Ph5
23.Pd7!? Lf4 24.Pf6
23…Lxh5 24.gxh5 Pf4 25.Lxf4 gxf4
Carlsen bleef snel spelen om zijn tegenstander onder druk te houden.
26.Tg2?!
26.Txf4! Lxf4 27.Dxf4 Thg8+ 28.Kh2 Dd4 29.Pe3 en de engine geeft ongeveer gelijk, al is het praktisch nog steeds moeilijk te verdedigen voor wit.
26…Thg8 27.De2 Txg2+ 28.Dxg2 De6 29.Pf2 Tg8 30.Pg4 De8
Zwart wint de pion terug met een duidelijk betere stelling.
31.Df3 Dxh5 32.Kf2!
De koning staat veiliger in het midden. 32.Kh2?! Dh4 gevolgd door h5 is zeer gevaarlijk voor wit.
32…Lc7 33.Ke2?
Een belangrijke moment in de partij.
33.e5! Proberend om af te wikkelen naar een remise-eindspel. Na de tekstzet is dit niet meer mogelijk. Al is het extreem moeilijk om te zien waarom deze zet werkt voor wit: 33…Kb7 (33…Lxe5? 34.Dxc6+) 34.Pf6! Dh4+ 35.Ke2 Tg3 36.Dxf4 Dxf4 37.Txf4 Lxe5 38.Tf2 Ld4 (38…Lxf6 39.Txf6 Txh3 40.Tf7+ is bij mijn weten een remise eindspel, al weet je het nooit op topniveau) 39.Tf1 Txh3 40.Pe4 Th2+ 41.Kd1 h5 En nu had Caruana moeten inzien dat hij op tijd is met zijn tegenspel: 42.Tf7+ Ka6 43.Pd6 h4 44.Pc8! Kb5 45.Txa7 Kb4 46.Pxb6 En nu moet zwart zelfs oppassen niet in de fout te gaan: 46…Le5 (46…h3?? 47.a3+ Kb5 (47…Kc3 48.Pa4#) 48.Pc4 en Ta5 met mat.) 47.Ta4+ Kc3 48.Tc4+ Kb2 49.Txc5 Lf4 De truc is dat wit met zijn toren aan de zwarte loper blijft hangen en dan is het moeilijk om progressie te maken voor zwart. Een hele lange en moeilijke variant en heel begrijpelijk dat Caruana dit niet durfde te spelen met de tijdnood die hij had.
33…Dg5!
Maar nu krijg zwart een heel gevaarlijk initiatief.
34.Ph2
34.Df2 h5 35.Ph2 was misschien iets handiger.
34…h5
Niet nodig naar mijn idee, misschien dat Carlsen ook wat nerveus werd hier? De pion wordt later een target voor de dame. 34…De5 35.Df2 Db2 36.Kd1 Tg3 was bijvoorbeeld erg sterk. Zwart dringt binnen in de witte stelling.
35.Tf2 Dg1 36.Pf1 h4?
Een hele vreemde zet, geeft het veld g4 weg voor het witte paard, maar belangrijker nog: 36…Dg7! was de zet geweest. Het houdt alles onder controle. 37.Kd2 (37.e5 Dxe5+ 38.De4 Df6 39.Tg2–+) 37…b5 38.c3 De5 39.Tg2 Td8
37.Kd2? 37.e5! is weer mogelijk, een pionoffer om het grootste probleem in de witte stelling, het witte paard, een goed veld te geven. 37…Tg5 (37…Lxe5 38.Dxc6+) 38.Pd2 Txe5+ 39.Pe4 Te7 40.Dg4+
37…Kb7 38.c3
38. .. Le5
Carlsen haalt nu alle tegenspel eruit. 38…Tg3! 39.Pxg3 hxg3 40.Tg2 Da1 was ook erg sterk geweest voor zwart.
39.Kc2 Dg7
Gaat dit wel de goede kant op? Ondertussen was Carlsen ook in tijdnood gekomen. 39…b5! 40.a4 a6 had bijvoorbeeld ook gekund. Wit staat vast en nu kan zwart rustig proberen om het eerder vermelde idee van Tg3 werkend te krijgen.
40.Ph2 Lxc3?
Een fout en nu is het niet meer zo duidelijk of de stelling nog zo slecht is voor wit. En dat op het moment dat beide spelers er tijd bij krijgen. Caruana lijkt redelijk out of the woods zo gezegd. 40…Dg1 41.Pf1 b5 en niks is veranderd.
41.Dxf4! [Met tegenspel. Het witte paard komt naar g4 waarna wit met e5 tegenspel kan krijgen. Maar misschien belangrijker nog; de dames worden geruild.
41…Ld4
41…Ka6 42.Pf3 Ld4 43.Pxd4 cxd4 44.e5=
42.Df7+ Ka6 43.Dxg7 Txg7 44.Te2 Tg3 45.Pg4 Txh3 46.e5!
Caruana gaat zijn oh-zo gewenste tegenspel krijgen. Er wordt afgewikkeld naar een toreneindspel
46…Tf3 47.e6 Tf8 48.e7 Te8 49.Ph6! h3 50.Pf5 Lf6 51.a3!
Caruana laat hier toch even zijn klasse zien, voorkomt dat zwart ruimte kan pakken op de dame-vleugel. 51.Kd2 Lg5+ 52.Kc2 b5 53.a3 Lf4
51…b5 52.b4 cxb4 53.axb4 Lxe7
Gedwongen. Er is niets beters. 53…Lg5 54.Kb3 Lf4 55.Pg7 h2 56.Pxe8 h1D 57.Pc7+ Kb7 58.e8D is niet gevaarlijk voor wit.; 53…Kb6? 54.Pd6
54.Pxe7 h2 55.Txh2 Txe7
En dit eindspel werd nog 60 zetten doorgespeeld, al was het niet zo’n moeilijk eindspel om te verdedigen. Wat Caruana mooi doet is dat hij zwart verhinderd om te breaken met …a5
56.Th6
Hij blijft ten eerste aan de c-pion hangen.
56…Kb6 57.Kc3 Td7 58.Tg6 Kc7 59.Th6 Td6 60.Th8 Tg6 61.Ta8 Kb7 62.Th8
Nu geeft hij schaak op b8 wanneer de koning op b6 komt.
62…Tg5 63.Th7+ Kb6 64.Th6
64.Th8 a5 en Carlsen had nog kansen kunnen krijgen.
64…Tg1 65.Kc2 Tf1 66.Tg6 Th1 67.Tf6 Th8 68.Kc3 Ta8 69.d4!
…a5 is weer niet mogelijk.
69…Td8 70.Th6 Td7 71.Tg6 Kc7 72.Tg5 Td6 73.Tg8 Th6 74.Ta8 Th3+ 75.Kc2 Ta3 76.Kb2 Ta4
Zet toch nog een kleine val klaar.
77.Kc3
77.Kb3? Kb7 78.Td8 a5! 79.bxa5 Kc7 80.Tg8 Txd4–+ en zwart wint zowel de d-pion als de a-pion met Ta4 zo direct.
77…a6 78.Th8 Ta3+
78…a5 werkt helaas ook niet, al was het misschien een laatste test die hij had kunnen geven aan Caruana. 79.bxa5 Txa5 80.d5! c5 (80…cxd5 81.Kb4= En we krijgen een typische philidor-eindspel) 81.Th6 is het punt en doordat de zwarte toren aan de rand staat kan hij niet verder komen. 81…b4+ (81…Kd7 82.Tc6) 82.Kc4 en zwart staat vast.
79.Kb2 Tg3 80.Kc2 Tg5 81.Th6 Td5 82.Kc3 Td6 83.Th8 Tg6 84.Kc2 Kb7 85.Kc3 Tg3+ 86.Kc2 Tg1 87.Th5 Tg2+ 88.Kc3 Tg3+ 89.Kc2 Tg4 90.Kc3 Kb6 91.Th6
Verhindert weer …a5
91…Tg5 92.Tf6 Th5 93.Tg6 Th3+ 94.Kc2 Th5 95.Kc3
95.Td6 Th8
95…Td5 96.Th6 Kc7 97.Th7+ Td7 98.Th5 Td6 99.Th8 Tg6 100.Tf8 Tg3+ 101.Kc2 Ta3 102.Tf7+ Kd6
Toch nog een poging.
103.Ta7! Kd5 104.Kb2
En niks aan de hand.
104…Td3
104…Ta4 105.Kc3=
105.Txa6 Txd4 106.Kb3
Caruana blijft aan de c-pion hangen zodat zwart geen progressie kan maken. Hij moet uiteindelijk een keer breken met …c5, maar doordat de witte koning goed gepositioneerd staat, kan zwart niets anders dan een philidor stelling krijgen.
106…Te4
106…Td3+ 107.Kb2 Kc4 108.Txc6+ Kxb4 en de zesde (of derde in dit geval) rij verdediging gaat zo plaats vinden. 109.Th6 Td2+ 110.Kb1 Ka4 111.Th3 b4 112.Tg3 b3 113.Tg8 met remise.
107.Kc3 Tc4+ 108.Kb3 Kd4 109.Tb6 Kd3 110.Ta6 Tc2 111.Tb6 Tc3+ 112.Kb2 Tc4 113.Kb3 Kd4 114.Ta6 Kd5 115.Ta8
Met remise.
Een vrij zenuwachtig begin voor beiden heb ik het idee. Caruana kon geen goed plan verzinnen in het middenspel en kwam verloren te staan. Maar Carlsen zal een mentale klap hebben gekregen gepaard met een flashback naar zijn vorige match tegen Karjakin. In die match waarin hij vaak gewonnen stond, maar het niet af wist te maken, heeft hij aan het begin van deze match nu al(!) weer een partij die hij mede door kranig verdedigingswerk van Caruana niet wist te winnen. Al verbaasde het me hoe Carlsen de stelling uit handen gaf op de veertigste zet. In plaats van rustige zetten te doen om de controle te houden en de tijdsgrens van 40 zetten te halen, besloot hij in tijdnood een drastische beslissing te nemen en af te wikkelen. Vandaar dat ik denk dat ook Carlsen nerveus was voor deze partij en dat hij verrast was hoe, zo snel in de match, hij de kans kreeg om een klap uit te delen. Maar voor ons toeschouwers belooft het wel wat, gezien er in de eerste partij al 115 zetten zijn gespeeld!
½–½
PGN Viewer:
.
