Tata Steel Chess 2022: Verslag ronde 4 door John van der Wiel (compleet)

(Door John van der Wiel)

Mist buiten en binnen

De ronde voor de eerste rustdag. Vaak goed voor zware gevechten. Doch meerdere deelnemers zitten nog niet goed in hun vel. Dan zijn soms externe stimuli nodig. Maar welke? Waar is het publiek, waar het fameuze sociale leven in Wijk aan Zee?

Had Ljubojevic gelijk?

In de tijd dat Nederland meer toptoernooien had, was Ljubojevic een graag geziene gast. Als speler origineel en strijdlustig, als mens altijd wel iets te melden. Niet dat het hem in NL altijd zo goed verging. Na een periode met mindere resultaten klaagde hij dat hij zich in ons land vaak slaperig voelde. De reden was volgens hem dat Nederland onder zeeniveau ligt. Leuk bedacht, maar dat leek me grote onzin. Toch kunnen weer, klimaat en omgeving wel degelijk invloed hebben. Zeker nu men toch weer in een quasi bubble leeft met gesloten horeca, kan de troosteloze mist die over het land ligt sommige spelers wat zwaarmoedig maken. Of zelfs mistig in het hoofd? U lacht, maar let op de gebeurtenissen!

Karjakin – Giri, beiden 1 uit 3, dus er moet iets gebeuren. Maar ja, wederzijds respect, gebutst zelfvertrouwen en overal die mist…. Na de opening grijpt Karjakin meteen de kans om remise te forceren! 14 zetten slechts. Dat mag niet eens, tenzij het een nodige zetherhaling betreft. Kan Anish niet aangerekend worden met zwart, maar opschieten doet het ook niet.

De Russische verdediging in Shankland (1) – Rapport (2). Een slecht teken, maar wit krijgt een veelbelovende stelling. Die maltraiteert hij om af te wikkelen naar een eindspel, waarin zwart zelfs op winst kan spelen. Rapport vindt het echter wel best, wil zijn plusscore beschermen en ook hij creëert een zetherhaling.

Dan Caruana (1,5) – Dubov (1), ook twee spelers die een naaldloze booster nodig hebben.

Caruana,Fabiano (2792) – Dubov,Daniil (2720) [C88]
Tata Steel Masters ronde 4 18.01.2022

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0–0 Le7 6.Te1 b5 7.Lb3 0–0 8.a4 Lb7 9.d3

Een vrij onschuldig anti-Marshall systeempje. Wel stevig, want met Dubov weet je het maar nooit.

9…d6

9…d5 10. exd5 Pxd5 11. axb5 geldt als dubieus. Dat zelfs Dubov, altijd scheutig met materiaal, er niet aan wil, zegt genoeg.

10.c3 Pa5 11.La2 c5 12.Lg5 Dd7 13.Pbd2

13…bxa4?!

Typisch Dubov. Hij wil altijd origineel spelen en in casu wellicht Caruana provoceren. Positioneel gezien is de zet echter bepaald niet gezond.

14.Lb1?!

Erg langzaam. Weer een geval van mist in het hoofd. Het alertere 14. Lxf6! Lxf6 15. Ld5 stelt zwart veel meer op de proef. De witte velden en Pa5 zien er niet gezellig uit. Zwart begint het beste met 15…Pb3 als ‘damage limitation’.

14…Lc6 15.d4

Moeilijk te zien achter het bord, dat 15. Lc2 (Tfb8) beter is.

15…cxd4 16.cxd4 h6 17.Lh4 Ph5

Hierna normaliseert de partij zich. De engine is nogal enthousiast over 17…Tab8 (licht voordeel) zonder erbij te zeggen waarom 18. dxe5 dan niet sterk is. Te moeilijk voor iedereen.

18.Lxe7 Dxe7 19.Lc2 Pb3 20.Pxb3 axb3 21.Lxb3 Pf6

De kansen zijn geheel gelijk.

22.Lc2 Tfb8 23.b3 Lb5 24.Dd2 Ph7 25.Tad1 Pg5 26.Pxg5 Dxg5 27.Te3 Tc8 28.dxe5 dxe5 29.Ld3 Lxd3 30.Txd3 Dxd2 31.T1xd2 Tc1+ 32.Td1 Txd1+ 33.Txd1 Tb8 34.Td3 Tb4 35.f3 a5 36.h4 h5 37.Td5 f6 38.Txa5 Txb3

½–½

Objectief gezien nog nergens Code Oranje. Maar sommige spelers raakten het zicht helemaal kwijt!

Gisteren had Vidit niet te klagen. Kon de verse Indiase koploper meeliften op het momentum?

Vidit,Santosh Gujrathi (2727) – Esipenko,Andrey (2714) [C54]
Tata Steel Masters ronde 4 18.01.2022

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Pf6 4.d3 Lc5 5.c3 d6 6.0–0 h6 7.Te1 0–0 8.h3 Lb6 9.a4 a5 10.Pbd2 Pe7 11.Lb3 c6 12.Pf1 Pg6 13.Pg3 d5 14.exd5 Pxd5 15.d4 exd4 16.Pxd4 Te8

Een belangrijke partij tussen twee hooggeklasseerden. Lange tijd bijna symmetrisch en nu zelfs helemaal.

17.Txe8+ Dxe8 18.Lxd5 cxd5 19.Le3 Lc7 20.Dd2 Ld7 21.b3

Wit heeft een structureel plusje, zwart bezit lopers. Erg veel heeft zwart niet te vrezen na bijv. 21…De5, maar in de praktijk is de stelling niet makkelijk te hanteren. Na een tijd denken komt Esipenko met iets zeer opmerkelijks.

21…Lxg3?!

De mooiste loper inleveren, het zou niet in me opkomen. Objectief dan ook niet zo goed, maar hierna raakt Vidit het spoor geheel bijster.

22.fxg3 De5 23.Df2

Pion c3 loslaten is niet zo handig. De computer vindt 23. Kh2 het beste, maar met 23. Lf4 of Lf2 kan wit ook prima op voordeel spelen.

23…Tc8 24.Tf1 f6

Het afdwingen hiervan was niet echt een prestatie of prioriteit.

25.Te1 Dd6 26.Pf5

In practisch opzicht weer geen goede. Beter 26. Ld2 of Tc1

26…Lxf5 27.Dxf5 Pe7 28.Dg4?

Hier moest wit 28. Df4! vinden, de enige zet die nadeel voorkomt. Na 28…Dxf4 29. gxf4 Txc3?! is er nog 30. Ld2

28…Txc3! 29.Lf4 Dc5+ 30.Kh2 Kh7 31.h4

31…d4?!

Met 31…Dc8! zou zwart erin slagen, de druk op de koningsvleugel te verlichten, waarna hij behoorlijke winstkansen heeft.

32.De6

Niet dapper van de jonge Rus, dat hij hier remise aannam met meer tijd op de klok en nog enig voordeel, al ziet de aanbevolen speelwijze 32…Pg6 33. Ld6 Dc6 34. h5 Ph8 er nogal vreemd uit.

½–½

Die Vidit heeft een goede engelbewaarder, maar het kan (en wordt) allemaal nog veel extremer. De Pool Duda is goed begonnen en zou ook een gooi kunnen doen naar een toppositie.

Mamedyarov,Shakhriyar (2767) – Duda,Jan-Krzysztof (2760) [D41]
Tata Steel Masters ronde 4 18.01.2022

1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 d5 4.Pc3 c5 5.cxd5 cxd4

Hier had wit vast op 5…Pxd5 gerekend, wat Duda al eerder deed.

6.Dxd4 exd5 7.e4

De actiefste optie. De volgende zetten kwamen nu in hoog tempo op het bord.

7…dxe4 8.Dxd8+ Kxd8 9.Pg5 Le6 10.Pxe6+ fxe6 11.Lg5 h6 12.0–0–0+ Ke7 13.Lxf6+ gxf6 14.Pxe4 f5 15.Pg3

Moeilijk te zeggen of 15. Pc5 of 15. Pd6 beter is. De engine vindt van wel.

15…h5! 16.Lc4

Waarschijnlijk is 16. Te1 iets sterker.

16…Pd7 17.Kb1 Pe5 18.Lb3 Kf6 19.The1 Te8 20.La4 Te7

21.h4?!

21. Td8 is geen probleem wegens 21…Pg6, dus die zet zal Mamedyarov gezien hebben. Waarom dan toch de tekstzet en niet 21. Pe2(!), goed voor een heel klein plusje na 21…h4 22. Pf4

21…Pg6 22.Td4 Tc7 23.Lb3 e5?!

23…Tc6! had voordeel opgeleverd, met 24…Lc5 op komst, of 24. Td8 Pf4

24.Td8

24. Td5 was het best.

24…Pxh4 25.Te8?

De Azeri, een lastige opponent omdat hij steeds snel en gecompliceerd speelt, grijpt nu zelf mis. Nodig was 25. Th1 Kg5 26. Lc2 met ongeveer gelijk spel.

25…Pg6 26.Te6+ Kg5 27.Lc2 h4! 28.Te3

Eigenlijk dreigt wit nog niets (29. Lxf5 hxg3 of 29. Pxf5 Txc2) en daarom had zwart rustig 28…Lg7! kunnen doen, met vrijwel winnend voordeel.

28…e4? 29.Pxf5 Kxf5 30.T3xe4 Txc2 31.Kxc2

Zwart heeft nog altijd goede vooruitzichten. Zijn stukken werken goed samen en pion h4 blijft dreigend. Groot voordeel is er na 31…Lg7 of …Th7, maar Duda geraakt in vrije val.

31…Lc5? 32.g4+!

Alert. Nu had 32…hxg3 e.p. (ja, zonde) 33. fxg3 Th2+ moeten volgen met zeer waarschijnlijk remise.

32…Kg5?! 33.f4+! Pxf4

Ook 33…Kxg4 34. Txg6+ Kf3(!) lijkt het meest op remise.

34.T6e5+ Kxg4 35.Txc5 Kf3?!

35…h3 36. Tcc4 Tf8 hoort bij goed spel remise te worden.

36.Tb4 h3?

In lichte tijdnood gaat het definitief mis. Het moeilijke 36…Pg2! had nog prima overlevingskansen geboden.

37.Tc3+ Kg4

37…Kg2 38. Txf4 h2 39. Tg4+ Kf2 40. Td4 h1(D) 41. Td2+ Kf1 42. Td1+ Kg2 43. Txh1 Kxh1 44. Tc7 Tb8 45. Tg7 was iets beter maar wel technisch winnend voor wit.

38.Tcc4 Tf8 39.Txb7 h2 40.Th7 Kg3 41.Kb3

Zwart had nog wel 41…Pd3 mogen proberen, maar in principe is het hopeloos.

1–0

Een giga-Duda-drama.

18 januari werd een topdag voor India. Praggnanandhaa deed de laatste plaats over aan Grandelius, door de Zweed langzaam weg te drukken. We hadden nog niet veel goeds gezien van het grote talent, nu dus wel.

Bij de Challengers waren er veel remises, zoals voor alle Nederlanders. Maar l’Ami (tegen Murzin) en Warmerdam (vs. Jumabayev) hadden resp. kansjes en kansen om de hoger geklasseerde opponent te achterhalen. Met name Max speelde veel te weinig doortastend in overwegende stelling.

De 18-jarige top-seed Arjun Erigaisi (2632) schudde zijn mede-koplopers af. Hij lijkt vooral als superpower te hebben dat hij zijn tegenstanders op hun slechtst laat spelen, zonder zelf veel bijzonders te doen (wat is dat toch met die Indiërs?). Zie wat er vandaag geschiedde.

Vogel,Roven (2452) – Erigaisi Arjun (2632) [E94]
Tata Steel Challengers chess24.com (4.3), 18.01.2022

1.c4 Pf6 2.Pf3 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 d6 5.d4 0–0 6.Le2 e5 7.0–0 Lg4

Niet mainstream, ook niet erg goed, maar misschien slim tegen een jonge tegenstrever?

8.d5 a5 9.Pe1 Ld7 10.Pd3 Pa6 11.Lg5 h6 12.Le3 b6 13.Dd2 Kh7 14.f4!?

Wit speelt het voortvarend maar niet per se optimaal.

14…exf4 15.Txf4

15. Lxf4!?

15…De7 16.Taf1 g5?!

Na 16…Tae8 staat zwart niet slecht.

17.T4f2 Tae8?!

Beter 17…Pg4

18.Lf3?

Had de jonge Duitser 18. e5! gevonden, dan zou Erigaisi tegen groot nadeel aangekeken hebben, volgens de computer. Nog wel een puzzeltje hoe dat verder moet na 18…dxe5, want 19. Pxe5 Dxe5 20. Ld4 Pe4! en 19. d6!? De6 lijken nog speelbaar voor zwart. In het vervolg geeft Vogel, die toch 3 zeer solide remises had staan, in hoog tempo al zijn materiaal weg.

18…Pg4 19.Lxg4 Lxg4 20.h3 Lh5 21.e5 Lg6 22.Tf5 Pb4 23.Pxb4 axb4 24.Pe4 Lxf5 25.Txf5 Lxe5 26.Dc2 Kg8 27.Pf2 Lg7 28.Pg4 De4 29.Df2 h5 30.Txg5 hxg4 

0–1 

Dat waren zeer mistige affaires.

De grote test voor Jorden. Met wit remise maken tegen Carlsen lukt nog wel, maar met de zwarte stukken? Tot dusver had Van Foreest gewonnen van de twee laagsten, Pragg en Grandelius, maar remise uit handen gegeven tegen Rapport. Te vroeg voor conclusies.

Carlsen,Magnus (2865) – Van Foreest,Jorden (2702) [D78]
Tata Steel Masters ronde 4 18.01.2022

1.Pf3 d5 2.g3 g6 3.Lg2 Lg7 4.d4 Pf6 5.0–0 0–0 6.c4

Tot hier was er een identieke partij in de zaal: Nguyen – Shuvalova bij de Challengers. Waren Jorden en de Russin niet een eerdere avond tot laat samen in de lobby gesignaleerd? Nguyen had het door, week hier af met 6. c3 maar liet even later zwarts dame op b2 slaan. Alleen een eeuwige aanval op die dame voorkwam dat wit daarna zonder compensatie door het leven moest. Carlsen kiest een gebruikelijker pad, de rustige Nikolic-bestrijding van het konings-indisch.

6…c6 7.b3 Lf5 8.Lb2 Pbd7 9.e3 Pe4 10.Pc3 Pxc3 11.Lxc3 Le4 12.De2 e6

Jorden toont rijpheid door niet op stellingsopening te spelen, wat in dit systeem meestal slecht is. Een alternatief plan begint met 12…a6 of 12…Te8, om evt. een terugtocht voor Le4 te bewaren. Dat vergt echter grote precisie.

13.Tfd1 a5! 14.Lf1

Een bekend soort manoeuvre. Wit wil niet lopers ruilen, wel Le4 in benauwenis brengen en elimineren.

14…Lxf3 15.Dxf3 Pc5

De verdienste van 13…a5, dat wit nu geen Lc3–b4 heeft.

16.Le1 Pe4 17.Ld3 f5 18.Tac1

Was hier 18. De2 beter, om snel f2–f3 bij de hand te hebben? Het probleem is 18…c5, maar het is niet zeker of zwart na 19. Tac1 cxd4 20. exd4 gezond staat. Vermoedelijk dacht Carlsen dat dat nodeloos ingewikkeld was.

18…g5!? 19.De2

19. h3!?

19…g4

Consequent wordt f2–f3 ontkracht. Maar gratis is het niet.

20.Lxe4 fxe4

Een pionoffer, omdat 20…dxe4 21. d5! meteen lastig is. Sommige kibitzers suggereerden dat Van Foreest iets te enthousiast met zijn g-pion bezig was geweest, maar dat is niet juist. Dit gebeurt bewust. Jorden hangt nooit aan zijn materiaal en ziet interessante compensatie op f-lijn en koningsvleugel.

21.Dxg4 De8 22.cxd5

22. b4!?

22…exd5 23.Tc5

Eigenlijk niet zo’n goede aanpak.

23…h5 24.Dh3

24…Df7?!

Deze tegenaanval op f2 blijkt slecht voor zwarts damevleugelstructuur. Het voor de hand liggende 24…b6! was prima en na 25. Tc2, dan 25…Tf6, of, mocht a2–a4 lastig worden, eerst 25…b5 . Zwarts pionnen zijn gezonder dan in het partijverloop en c6 is goed te dekken door een multifunctionele toren op f6. Zwart had dan minstens gelijk gestaan!

25.Dg2

Nu dreigt weer Tc5xa5.

25…a4

26. Ta5(!) om een toren van het bord te krijgen, ziet er nog beter uit.

26.b4 Dd7 27.b5 h4 28.Tdc1 Tf6 29.bxc6 bxc6 30.g4 h3!?

30…Lf8 met bedoelingen als Ta8–b8 en Lf8–a3 om wits torens te ontregelen is objectief waarschijnlijk het beste, maar natuurgetrouw kiest Van Foreest de meest directe aanpak, nog een pionnetje investerend.

31.Dxh3 Taf8

31…Tg6 32. f4!? Nu dreigt Tf6–g6 zeker.

32.Dg2 Tg6 33.g5

Of 33. h3 Tf3

33…Tf5 34.h4 Lf8 35.T5c2 Le7

36.Tb2?!

Met nog genoeg tijd op de klok (maar die mist, geen hand voor ogen te zien!) komen nu de fouten. Wit wil tegenacties over de b-lijn hebben, maar de koning van de g-lijn halen had prioriteit. Na 36. Kf1! Dc8 37. Tb1! Da6+ 38. Te2 Dc8 39. Teb2! Da6+ 40. Kg1 kan wit, met BEIDE torens op de open lijn, wèl genoeg schade aanrichten. Hij heeft dan groot voordeel.

36…Lxg5

Maar dit is niet de manier. Correct was 36…Tfxg5 (of Tgxg5) 37. hxg5 Txg5 . Het is moeilijk om de afwikkeling van twee torens voor de dame helemaal door te rekenen, maar hier een voorbeeld van hoe 1 toren op de b-lijn niet fataal is: 38. Dxg5 Lxg5 39. Tb8+ Kf7 40. Th8 Dg4+ 41. Kf1 Lh4! 42. Txc6 Dh3+ 43. Ke2 Df3+ 44. Kd2 Lxf2 en dit leidt tot remise.

37.Kf1 Da7?

Nodig was 37…Dd6.

38.Dg4?

Carlsen in topvorm had hier de zwarte resources vast niet gemist. 38. Ke2! levert wits koning een relatief veilig plekje op d1 op, waarna stuk- en partijwinst kan volgen.

38…Da6+ 39.Kg1

Want na 39. De2/Te2 Dc8 heeft zwart zo veel aanvalsmotieven dat hij niet kan verliezen.

39…Tg7!

Met o.a. 40. Dxf5 Lf4+ waarna wit heus sneuvelt.

40.Tb8+ Ld8 41.Txd8+ Tf8 42.Txf8+ Kxf8 43.Lb4+ Kg8 44.Dxg7+ Kxg7 45.a3

Uiteindelijk staat er iets vesting-achtigs op het bord.

45…Kg6 46.Kg2 Kh5 47.Th1 c5

Het lukt Jorden om toch nog een pion te geven! 47…De2 48. Th3 Dg4+ 49. Tg3 levert geen ander resultaat op.

48.Lxc5 Dg6+ 49.Kf1 Da6+ 50.Kg2 Dg6+ 51.Kf1 Da6+ 52.Kg2 

½–½

“Ontsnapt bij Bourtange”, zeggen ze dan in Groningen.

Wie moet dit 84^e Tata Steel Chess toernooi nu winnen? Koploper-met-veine Vidit is niet in topvorm, Carlsen (de Noor heeft al wel een pittig programma gehad) ook niet. Rapport, Mamedyarov, Esipenko of toch Caruana? Ik geloof er allemaal weinig van. The winner? I haven’t got the foggiest!