The Spinning Wiel, juli 2022: Epiloog Kandidatentoernooi Madrid
Iets van Gerechtigheid?
Nepomniachtchi gaat wederom een WK-match spelen. Zeer verdiend. De FIDE had haar zaakjes beter moeten reglementeren. Dwing de wereldkampioen om vòòr het CT te beslissen of hij zijn titel (in principe) zal verdedigen! Nu zitten we nog met twee smaken. U mag kiezen: wordt het tegen Carlsen of Ding Liren? Dat laatste heeft wel iets van gerechtigheid.
John van der Wiel (foto: Maaijveld)
Hypothese
Stel, Ding had wèl uitreisvisa gekregen om aan de FIDE Grand Prix deel te nemen. En stel, hij had zich aldus geplaatst voor het CT. Dan was dat ten koste gegaan van Rapport of misschien zelfs van Nakamura: de man die in Madrid bijna, bijna tweede werd. En na de uitsluiting van Karjakin zou dan een heel andere speler op rating zijn toegevoegd. Aronian? Giri? Met eventueel verrassende gevolgen.
Ja, toeval speelt soms een enorme rol in sport. Neem tennisser Tim van Rijthoven. Zou zijn carrière net zo’n boost krijgen zonder wild-card voor Wimbledon? Of als Kieft in 1988 in de groepsfase van het EK Voetbal 8 minuten voor tijd tegen Ierland niet een ietwat lucky goaltje had gescoord…? Een iets concreter geval: in ronde 12 produceerde Nepom een razendsnelle remise tegen Nakamura. Als Ding zeker had geweten wat Carlsen van plan was, had hij dan beter en veiliger geopereerd vs. Radjabov? ‘Als’ bestaat niet in sport, zei Mart Smeets altijd. Maar dan moet de goede man toch wat meer over kwantum-mechanica lezen!
Objectief beste zetten
Dat Nakamura bijna tweede werd en zo misschien een WK-match verdiende, vond ik eigenlijk niet kunnen. Niet omdat hij van zijn sport een soort internet – reality show – verdienmodel maakt. Ook niet omdat ik 100% tegen hem heb (2004, terwijl ik ziek was. Sinds dat jaar altijd – met 100% succes! – de griepprik genomen). Maar puur omdat zijn zetten zo vaak objectief niet kloppen. Toegegeven, Hikaru is handig en dapper in het uitkiezen van zijn slachtoffers. Tegen wie kan ik (toch net niet) teveel risico nemen? Maar ronde 13 tegen Duda was absurd. De Pool had geen goed toernooi, doch won wel opeens (en mooi ook) van Caruana, toen die nog 2e stond. Naka’s spel deugde niet, in het middenspel stond Duda zo goed als gewonnen, maar wist feilloos alles uit handen te geven. Mijn overtuiging is dat Nepom in een tweekamp het spel van de Amerikaan met enige regelmaat zou afstraffen en makkelijk zou winnen.
Sorry Mart, maar als…
En toen in de slotronde de kraker om plaats twee. Remise volstond voor zwart en de opening was niet echt bedreigend.
Uit Ding Liren – Nakamura
Dit is niet zozeer een voorbeeld van objectief slecht spel, de partijzet 14…f5 was best redelijk. Toch heb ik sterk het idee dat de net iets betere optie, die wit nul structurele aanknopingspunten geeft, tot plaats 2 had geleid: 14…Pa5! Bijvoorbeeld: A) 15. Lxh7+ Kxh7 16. Dc2+ (16. bxa5!?) Kg8 17. Tfd1 en nu is 17…Ld5 prima, terwijl ook 17…Dc8 betrouwbaar oogt; B) 15. Lxb7 Pxb7 16. Pe5 (anders lonkt reeds veld c4 voor zwart) lijkt een iets betere kans, met 16…Pd6 17. Dg4!, maar 16…Dxd1 17. Tfxd1 Ld6 is dan een geschikte manier om op remise te koersen.
Wat ik graag zou willen weten: heeft Nakamura 14…Pa5 serieus overwogen?
Hoofdrolspelers
Nepomniachtchi, 9,5 uit 14. Wow, dat is een enorme score. En hij ging niet eens elke partij voluit! Nepom is tegen iedereen favoriet, behalve tegen Carlsen.
Caruana was goed voorbereid en speelde lekker, 8 ronden lang. Ik denk dat daarna het niet vinden/bekrachtigen van groot voordeel tegen Nepom hem veel pijn deed en de 0 tegen Duda hem finaal brak. De stellingen die Fabiano verloor van Ding en Firouzja vormen daar het bewijs van: normaliter volstrekt ondenkbaar!
Firouzja mag nog blij zijn dat hij boven de gedeeld laatste plaats uitsteeg. De harde leerschool werd door hem echter wel opgepakt: in de loop van het toernooi begon Alireza iets gezonder en pragmatischer te opereren. Voor de toekomst alleen wat echte wapens zien te ontwikkelen, want nu was het nog niet veel.
Radjabov speelde eigenlijk een bescheiden rol, maar bleef realistisch en alert opereren, wat hem een eindsprint en nog een heel mooie eindklassering opleverde. En Teimour verziekte bijna het toernooi van Ding!
Nakamura hebben we in feite al beschreven. Niet echt goed spelend, maar wel een vrij maximale oogst genererend met wit. Meer dan plaats 3 komt hem echt niet toe.
Ding Liren kwam maar niet op gang, net als in Jekaterinburg. De Chinees vocht heel hard voor ieder heel of half punt en waar je verwachtte dat de energie ooit op zou raken, kwamen uiteindelijk toch de punten! Misschien een leeftijdskwestie? Ding was niet in grote vorm, maar, misschien na Caruana, maakte wel de meeste aanspraak op plaats 2.
Duda en Rapport hebben al genoeg last van hun tegenvallende score, zie ronde 13 (Duda) en 14 (waar Rapport in kansrijke stelling een driest en onnodig stukoffer bracht), dus die zal ik niet verder lastigvallen.
Kortom
We hebben een Kandidatentoernooi gezien met best veel actie en drama. Met 1 speler in topvorm en de rest niet. Nooit verwacht dat de strijd om de eindzege zo snel en makkelijk beslist zou zijn!
En dan is nu het woord aan Carlsen, terecht of niet. Niet dus. Als zijn eerdere uitspraken kloppen, wordt het een tweekamp Nepom – Ding. In Mongolië. Dat valt echter nog te bezien.
Aan het eind van elk toernooi zijn er spelers die hun score niet kunnen verkroppen. In casu vooral Caruana, maar het hangt er ook van af, hoe hun rechtvaardigheidsgevoel werkt. Mijn gevoel zegt bijvoorbeeld dat het zeer terecht zou zijn, als Putin struikelde en van een steile trap viel, met fatale gevolgen.
Doch we zullen het voorlopig moeten doen met de apotheose van een tweede plaats voor Ding.
