Tata Steel Chess Tournament; Ronde 11: Kan het nog gekker?

Door John van der Wiel

Wat gebeurt er allemaal in het 85^e Tata Steel toernooi? Carlsen stort in, inzinkingen van Caruana en Ding, een 18-jarige koploper, Carlsen veert weer op. Crazy stuff. De ontknoping nadert en ronde 11 is per definitie gek. We gaan nog van onze stoel vallen!

Topduel

Nummer 2 met wit tegen nummer 1: Giri – Abdusattorov. Kleurvoordeel en psychologisch voordeel. Bovendien speelt de jonge Oezbeek de laatste dagen niet zo overtuigend. Tegen Keymer had het de eerste nul kunnen worden. En Giri speelt een ijzersterk toernooi, met winst op de nrs. 1 en 2 van de wereld! Dus meteen naar de bookmaker om in te zetten op 1-0? Just a second! Wat gebeurt er bijna altijd, wanneer Anish in een ‘must win’ situatie zit? En als Abdusattorov de rustdag niet heeft gebruikt om zich zenuwachtig te maken, maar ontspannende dingen heeft gedaan, een klein beetje voorbereid en heeft bedacht, dat hij hoe dan ook een geweldig toernooi heeft en in de nabije toekomst aansluiting kan vinden bij de wereldtop….ja, dan ziet het er voor koploper Nodirbek toch wel goed uit.

Twee andere duels

Er is vandaag nog een topduel: Carlsen – So. Met Wesley tegen een zeer zware opponent is de remiseverwachting altijd hoog. Maar het betreft wel de enige spelers met +2. Toernooiwinst is nog/weer mogelijk! Een scenario waarin Carlsen, zeker de meest ambitieuze, hard of te hard gaat pushen voor de winst, is misschien niet onrealistisch.

Een Indiër op het podium zullen we niet meemaken, maar enkele dagen geleden was dat nog volstrekt denkbaar. Praggnanandhaa was goed bezig. En misschien is Gukesh wel zijn vriend, geen idee, maar ongetwijfeld vond Pragg het stiekem wel prettig dat zijn jongere landgenoot, hem in rating reeds voorbij, zo beroerd scoorde. Doch in ronde 8 verloor Praggnanandhaa een partij en Gukesh won zijn eerste. De onderlinge clash in ronde 10 gaf een gewonnen stelling voor zwart, Pragg, te zien kort na de opening. Weliswaar bijzonder ingewikkeld. Maar de oudste van de twee greep vreselijk mis en werd weggetikt. Aldus voelt Gukesh zich nu een Feniks en in zijn partij tegen Erigaisi, die er juist doorheen lijkt te zitten, zie ik de youngster als favoriet, ook al heeft hij zwart. Maar in de slotronde wacht hem nog Richard Rapport: 2 uit 2 tegen India!

Ronde 11. Het wordt leuk, het wordt raar. We zijn er klaar voor.

Korchnoi – Karpov?

 

Dit lijkt een finaleronde of Zwitsers ingedeeld. Nr. 2-1; 3-4; 5-6. Alle zwartspelers nemen een voorsprong op de klok.

Carlsen,Magnus (2859) – So,Wesley (2760) [E42]
Tata Steel Masters (11), 27.01.2023

1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.e3 c5 5.Pge2

Scherp, principieel en in de voetsporen van Korchnoi. Zwart heeft allerlei systemen, bijv. ietwat verdacht 5…b6 6. a3 La5 of, populairder, 5…cxd4 6. exd4 0–0 (6…d5) 7.a3 Le7 8. d5!?

5…d5

En dit is de Karpov-zet, leidend tot loperpaar met geïsoleerde d-pion.

6.a3 Lxc3+ 7.Pxc3 cxd4 8.exd4 dxc4 9.Lxc4 Pc6 10.Le3 0–0 11.0–0 b6

12.d5?!

Boehoe! Waar blijft het voluit voor de winst gaan? In Korchnoi – Karpov, 5e matchpartij Baguio 1978 (ergens na het 40e Hoogovenstoernooi!), volgde 12. Dd3 Lb7 13. Tad1 h6! 14. f3! met een rijke stelling. Een episch duel met een beroemde afgegeven zet van zwart en een gemiste winst door wit! In het matchboek gaf Keene aan, dat 12. Df3! (gevolgd door 13 Ld3) meer kansen had geboden. De computer blijkt belezen, want dat is ook zijn favoriete zet. En Carlsen, wist hij dat niet? Na de tekstzet verdwijnt alle muziek uit de stelling.

12…exd5 13.Pxd5 Le6 14.Pxf6+ Dxf6 15.Lxe6 Dxe6 16.Tc1 Tac8 17.Da4 Pa5 18.Df4 Txc1

Ik zou 18…h6 doen, maar erg veel verschil maakt het niet.

19.Txc1 Tc8 20.Txc8+ Dxc8 21.h3 Pc6

Niet optimaal, omdat nu 22. Dd6 lastig kan zijn en indien 22…De6, dan 23. Dc7!

22.a4 Dd7 23.Kh2

Beoogt b2–b4 (23. b4 Dd1+ 24. Kh2 Dxa4).

23…De7

24.Df3

Na een tijd denken. Interessant(er) was 24. b4!? met 24…Pxb4 25. Db8+ of 24…Dxb4 25. Dc7 . Wellicht was er in de variant 24…De5 25. b5 Dxf4+ 26. Lxf4 een (te) makkelijke remise?

24…De8 25.b3 h6 26.Dd5 De6 27.Dxe6 fxe6 28.Kg3 Kf7 29.Kf4 e5+

Hierna zijn er geen echte kansen meer voor wit. Magnus gaat uiteraard door, maar de slotfase doet een beetje lachwekkend aan.

30.Kf5 h5 31.Ld2 g6+ 32.Ke4 Ke6 33.Lc3 a6 34.f3 b5 35.g3 b4 36.Le1 Pd4 37.Lxb4 Pxb3 38.a5 Pd4 39.Lc3 Pb3 40.Lb4 Pd4 41.g4 Pe2 42.Ld2 Pg1 43.h4 Pe2 44.Le1 Pc1 45.gxh5 gxh5 46.Lc3 Pb3 47.f4 Pc5+ 48.Ke3 Pd7 49.fxe5 Pxe5 50.Kf4 Pg6+ 51.Kg5 Pxh4 52.Kxh4 Kd5 53.Kxh5 Kc4 54.Lg7 Kb4 55.Lf6 Kxa5 56.Ld8+ Kb5 57.Kh6 a5 58.Lxa5 

½–½

Als eerste klaar was:

Aronian,Levon (2735) – Caruana,Fabiano (2766) [D33]
Tata Steel Masters (11), 27.01.2023

1.c4 c5 2.Pf3 Pf6 3.Pc3 e6 4.g3 d5 5.cxd5 exd5 6.d4 Pc6 7.Lg2 cxd4 8.Pxd4 Lc5 9.Pb3 Lb6 10.0–0 d4 11.Pa4 0–0 12.Lg5

12…h6

De hele partij voltrok zich in een hoog tempo. Zwarts pionoffer is ongetwijfeld bekend.

13.Lxf6 Dxf6

Of 17. Dxb6 La6! met serieus tegenspel.

14.Pxb6 axb6 15.Lxc6 bxc6 16.Dxd4 Td8 17.Dxf6 gxf6 18.Tfc1 Le6 19.Kf1 Ta4 20.Ke1 Tda8 21.Tc3 Txa2 22.Txa2 Txa2 23.Pc1 Txb2 24.Txc6 Kg7 25.Pd3 Tb1+ 26.Kd2 f5 27.Pf4 Kf6 28.h4

Op 28. Pd5+ Kg7 geeft de engine 29. Pf4 . Niet eens 29. Pxb6, al lijkt dat toch een poging waard na bijv. 29…Tb2+ 30. Kd3 Tb3+ 31. Kc2

28…Ke7 29.Tc7+ Kf6 30.h5 La2 31.Kc2 Tf1 32.Tc6+ Le6 33.Pd3 Kg7 34.Txb6

34…Lc4!

Wit houdt teveel kwetsbare pionnen over.

35.f3 Lxd3+ 36.Kxd3 Tg1 37.Tb5 Kf6 38.Tb6+

Ook 38. Ke3 Txg3 39. Kf4 Tg5 40. e4 fxe4 41. Txg5 hxg5+ 42. Kxe4 Kg7 is remise.

38…Kg7 39.Tb5

Ik krijg de indruk dat Aronian de laatste dagen het wel mooi vindt met een kleine plusscore.

½–½

Going for Gold

Giri,Anish (2764) – Abdusattorov,Nodirbek (2713) [D20]
Tata Steel Masters (11), 27.01.2023

1.d4

In 2021 waren er twee Franse partijen tussen deze heren. Score (ietwat onnodig): 0,5 – 1,5.

1…d5 2.c4 dxc4 3.e4 e5 4.Pf3 Lb4+ 5.Ld2 Lxd2+ 6.Dxd2

6. Pbxd2 is misschien wat geschikter om op winst te spelen.

6…exd4 7.Pxd4 Pf6 8.Pc3 De7 9.0–0–0 0–0

 

Hier dacht Anish lang na (Abdu ging nog steeds als een speer). Op zich terecht.

10.f3?!

Een logische zet maar blijkbaar moet het scherper. 10. Le2 valt te begrijpen na 10…Pxe4? 11. De3 Te8 12. Pxe4 Dxe4 13. Dxe4 Txe4 14. Pdb5 Pc6 15. Lf3! Zwart moet kiezen voor 10…c5 11. Pdb5 met nauwelijks nadeel. De eerste keus van de engine is 10. f4!?, maar waarschijnlijk klopt dat niet helemaal: 10…Pxe4 11. De3 Te8 12. Pdb5 en nu lijkt 12…c6! (met ongeveer gelijk spel) veel beter dan het initieel aanbevolen 12…Lg4?!

10…c5 11.Pc2?!

Iets beter is 11. Pdb5

11…Pc6

Nu zou 11…Le6! al eerder zwart begunstigen.

12.Lxc4 Le6 13.Lxe6

Helaas heeft wit inmiddels geen aantrekkelijke opties, maar 13. Pd5!? had geprobeerd kunnen worden. Na de tekstzet volgt een kaalslag.

13…fxe6 14.Dd6 Tad8 15.Dxe7 Pxe7 16.Txd8 Txd8 17.Td1 Txd1+ 18.Pxd1 Kf7 19.b4 cxb4 20.Pxb4 e5

Dit eindspel mag Giri proberen, maar de objectieve winstkansen zijn bijna nul. Zwart, met steeds een enorme voorsprong op de klok, doet nog wat suboptimale paardzetten, doch de beoordeling wijzigt niet zolang zwart geen aanknopingspunten voor wit op de damevleugel creëert.

21.Pe3 Ke6 22.Kc2 Pd7 23.Kc3 Pc5 24.Kc4 Pa4 25.Pd3 Pb6+ 26.Kb5 Pd7 27.Pc5+ Pxc5 28.Kxc5 g5 29.g3

Een teleurstellend partijverloop voor de witspeler en voor ons. Maar ook perfecte voorbereiding van de Oezbeek!

½–½

Weinig opwindends dus in alle topduels. De zwartspelers werden zeker niet indrukwekkend op de proef gesteld. Gelukkig waren er ook vermakelijkere partijen. Die komen later  vanavond/vannacht tot u. Wordt vervolgd.

Ding,Liren (2811) – Van Foreest,Jorden (2681) [D12]

Tata Steel Masters chess24.com (11), 27.01.2023

1.d4 d5 2.c4 c6 3.Pf3 Pf6 4.e3 Lf5 5.Pc3 e6 6.Ph4 Le4 7.f3 Lg6 8.Ld2

Tegenwoordig dé zet

8…Pbd7 9.Pxg6 hxg6 10.Db3

Dit stelt eigenlijk weinig voor vanwege 10…Db6 . Misschien wil de Chinees zijn openingsgeheimen niet prijsgeven (WK-match) en misschien ook speelt hij op de man, wetende dat Jorden graag grillige complicaties zoekt. Een soort win-win.

10…dxc4?!

En Ding wordt op zijn wenken bediend! Maar misschien zitten we nog een tijdlang in huisvlijt van Van Foreest, want diens zetten kwamen er vrij vlot uit.

11.Dxb7 c5 12.Pb5!

Wit moet het doortastend aanpakken om voordeel te kunnen krijgen.

12…Tb8 13.Pc7+ Ke7 14.Dxa7 Dc8!

15.dxc5?!

Hierna is het ongeveer gelijk. Het moet komen van 15. Da5! met als logisch en vrij geforceerd vervolg: 15…cxd4 (15…Txb2 16. dxc5) 16. exd4 Th5 17. Lb4+ Txb4 18. Dxb4+ Kd8 19. Pxe6+ fxe6 20. Dxc4 Db7 of …Db8 . Wit staat iets beter, al heeft zwart bepaalde compensatie en activiteit.

15…Tb7

Ook nu zijn veel zetten geforceerd.

16.Da3 Dxc7 17.c6+ Ke8 18.cxd7+ Pxd7 19.Dc3

De computer ziet graag 19. Da8+ Tb8 20. De4 Txb2 21. Dxc4 om dameruil aan te bieden (waarop zwart niet hoeft in te gaan).

19…Lb4 20.Dc2

20. Dxg7 wordt niet eens genoemd. 20…Lxd2+ 21. Kxd2 Th5 zal dan ook wel eng zijn.

20…De5!

Zwart is nu lekker actief.

21.Lxb4

21…Dxe3+

Misschien jammer. 21…Txb4(!) 22. 0–0–0 Ke7 was een interessante kans om op initiatief te spelen.

22.De2 Dxe2+ 23.Lxe2 Txb4 24.0–0–0 Ke7 25.Td2

Nauwkeurig. In dit eindspel zijn de kansen gelijk.

25…g5 26.Tc2 Pb6 27.a3 Ta4 28.Kb1 Th4! 29.g3 Th3 30.Ld1 Ta5 31.Le2 Ta4 32.Ld1 Ta5 33.Le2

Jorden verloor zijn eerste 3 zwartpartijen, maar heeft zijn leven vervolgens gebeterd. Voor Ding Liren is de benodigde vorm voor de WK-match nog niet aanwezig!

½–½

Keymer – Rapport begon rustig, met een systeem waarin wit door het paard op d2 weinig power heeft. Toen zwart echter het ‘bevrijdende’ d6-d5 doorzette, begonnen de problemen. Rapport dacht lang na, vond geen bevredigend vervolg (wellicht was 20…Ted8 geschikt geweest) en besloot verderop een kleine kwaliteit te offeren. Een wijs besluit, want torens en een vrije a-pion bleken in het eindspel toch lastig genoeg om wits voordeel binnen de perken te houden.

Keymer,Vincent (2696) – Rapport,Richard (2740) [A48]

Tata Steel Master(11), 27.01.2023

1.d4 Pf6 2.Pf3 g6 3.Pbd2 c5 4.dxc5 Da5 5.a3 Dxc5 6.b4 Dc3 7.Tb1 Lg7 8.Lb2 Dc7 9.e3 0–0 10.Ld3 d6 11.0–0 Pbd7 12.c4 b6 13.Db3 Lb7 14.Tfe1 Tfe8 15.Tbc1 Tac8 16.h3 Db8 17.Lf1 Da8 18.Pd4 a6 19.Pe2 d5 20.Pc3 dxc4 21.Pxc4 Db8 22.a4 La8 23.Tcd1 Pf8 24.a5 P8d7 25.axb6 Pxb6 26.Pa5

Pbd5 27.Pxd5 Lxd5 28.Txd5 Pxd5 29.Lxg7 Kxg7 30.Dxd5 Dxb4 31.Ta1 Dc3 32.Da2 Ted8 33.Pc4 a5 34.Tb1 Tc5 35.Da1 Dxa1 36.Txa1 Ta8 37.Ta4 Tb5 38.g3 e5 39.Kg2 f5 40.e4 fxe4 41.h4

½–½

 

Erigaisi – Gukesh bevatte vrij veel zetten, maar geen verbreking van het evenwicht. De Berlijnse Spanjaard bracht wel een ongebruikelijke aanpak van zwart, maar helaas geen spektakel. Wit probeerde nog, maar Gukesh bleef accuraat.

Dan hebt u alleen nog de enige beslissing van de dag tegoed. Minder accuratesse, meer spektakel.

Die volgt straks!

Praggnanandhaa (2684) – Maghsoodloo,Parham (2719) [B90]

Tata Steel Masters (11.4), 27.01.2023

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.h3

Al jaren vrij populair, vooral bij jeugdspelers.

6…e5

Dit geniet eigenlijk niet zo’n goede naam vanwege 7. Pde2(!) en 8. g4

7.Pf3

Zwarts bedoelingen komen we zo niet te weten. Maar wel die van wit!

7…Dc7 8.Ph2!?

Heel origineel. Wit wil Pf6 (en evt. de witveldige loper) elimineren in de strijd om veld d5. Zoals vaker is zoiets tijdrovends niet echt gevaarlijk voor zwart.]

8…Pbd7

Ook redelijk is 8…Le6 9. Pg4 Pbd7

9.Pg4 b5!

Belangrijk omdat 10. Lg5 b4 nu net te langzaam is voor wit.

10.Pe3 Pb6 11.a3 Le7 12.Ld3 Le6 13.Df3 g6

Zwart heeft de opening goed behandeld en bezit geen problemen.

14.0–0 Pfd7

De engine is het hier niet mee eens en propageert 14…0–0 . Dat klopt, denk ik, wel. Er is dan evt. de optie om d6–d5 voor te bereiden.

15.Ld2 Pc5 16.Le2 0–0

17.Pf5?

Heel verleidelijk maar juist fout. Het complexe 17. b4 Pca4 18. Pxa4 Pxa4 19. c4(!) lijkt rekentechnisch te kunnen. Wellicht is het voorbereiden daarvan met 17. Tfc1 meer menselijk/praggmatisch.

17…Lxf5

17…gxf5 18. exf5 is gevaarlijker.

18.exf5 d5!

Gemist door wit? Omdat er, indien nodig, altijd e5–e4 is, staat zwart al beter.

19.Lh6 Tfd8 20.Tad1 e4 21.Dg4 Pca4 22.Pxa4 Pxa4 23.fxg6 hxg6 24.f4?

Alles op de aanval. Maar die is er helemaal niet! Had wit hier of op de vorige zet het onaantrekkelijke Td1–b1 gekozen, dan had hij alleen maar minder gestaan.

24…Db6+! 25.Kh1 f5

Weer iets gemist door Pragg?

26.Dg3 Pxb2 27.Tb1 Pc4 28.a4

28…Kh7?!

Exacter is 28…Td6! waarna zwart zonder meer op winst staat.

29.Lxc4?

De Indiër heeft echt zijn dag niet. Na 29. Lg5 is het nog niet zo makkelijk.

29…Kxh6 30.Lb3 Tac8 31.axb5 axb5 32.Tfd1 d4 33.Df2 Tc3 34.Ta1 Df6 35.Ta7 Dh4 36.Df1 d3 37.g3

Maghsoodloo is de partij aan het uittikken, dus wit compliceert nog maar eens.

37…dxc2?!

Geen tijdnood maar wel een slechte. Gewoon winnend is 37…Df6, pas ècht goed ware 37…Dxg3!! 38. Txe7 Dh4 . Zwart valt de toren aan en wil ook toeslaan met 39…dxc2 .

38.Txd8?

Noodzakelijk is 38. gxh4

38…Lxd8?

Nu had 38…c1(D)! meteen gewonnen, bijv. via 39. Ld1 Lxd8 40. gxh4 Td3

39.gxh4 c1D 40.Dxc1 Txc1+ 41.Kg2 Lxh4 42.Ta6 Tc3 43.Le6!

Een eindspel is ontstaan waarin wit nog kan vechten. 43…e3 44. Lxf5 e2 45. Txg6+ Kh5 46. Te6 is daar een voorbeeld van.

43…Tc2+ 44.Kh1 Lf6

45.Ld7

Had wit niet 45. Lxf5 moeten proberen? Er zal wel iets aan mankeren, want de computer noemt het niet. Maar in de praktijk?

45…Kg7 46.Lxb5 Tf2 47.Ta7+ Kh6 48.Ta6 Ld4 49.Le8 e3 50.Txg6+ Kh7 51.Tg1

Ook 51. Te6 e2 en evt. 52…Tf1+ is kansloos.

51…e2 52.Lb5 Th2+!

Ja, Praggnanandhaa zit er helemaal doorheen.

0–1

Bij de Challengers deed Donchenko uit Duitsland zeer goede zaken door topseed Tabatabaei te verslaan.  Hij staat nu eerste en heeft, meen ik, de allersterksten allemaal al gehad. De Nederlanders doen het verdienstelijk (Eline, gezien haar rating, toch ook wel) maar kunnen zich niet mengen in de strijd om de ereplaatsen.

Voor Abdusattorov is het resterende programma: zwart tegen So, dan wit tegen Van Foreest. Kan Wesley het toernooi nog op zijn kop zetten?