The Spinning Wiel, Proloog WK door John van der Wiel

 

Nine Eleven 

Voor Amerikanen is dit een andere datum, maar ik heb het hier over 9 november 2018. Sinds Corus 2004, waar ik het hele toernooi ziek was, in de eerste week nog wel van Nakamura won, maar in week 2 instortte, haal ik de griepprik. Prik of niet, ik voel toch al een forse WK-koorts

opkomen!

Jongere tegenstander

 De tweekamp vindt plaats in Londen en zal uiterlijk 28 november afgelopen zijn (ingeval van tiebreaks). De uitdager is jonger dan de wereldkampioen, want geboren op 30 juli 1992, terwijl Carlsen op 30 november 1990 het noorder-levenslicht zag. De vorige uitdager, Karjakin, was ook jong (en veel eerder GM dan Caruana, 12 om 14 jaar oud) maar ‘royaal’ de senior van Carlsen, want van 12 januari 1990. Toch zijn dit allemaal generatiegenoten, dus de leeftijdsfactor lijkt me verwaarloosbaar.

De formule-gruwel

Uiteraard wordt de WK-strijd weer in 12 partijen beslecht (plus eventueel wat misplaatst Rapid-geweld), een gruwel in mijn oog! Ach, hoe mooi zou het zijn, wanneer het om 6 winstpartijen ging, met een maximum van 30 partijen, 30 tenslotte de geboortedatum zijnde van beiden. Helaas. De speeldata in The College te Holborn zijn 9, 10, 12, 13, 15, 16, 18, 19, 21, 22, 24, 26(!) en dus eventueel 28 november. Vermoedelijk draait vanaf partij 7 het kleurschema om (iemand heeft dan wit in game 2, 4, 6, 7, 9 en 11). Allemaal prima, maar 12 partijen is te weinig! Ik blijf het toch zeggen…

Vergelijking

 Nu de heren op Elo bijna gelijk staan, is de timing perfect en het belooft spannend te worden. Omdat er al heel wat gefilosofeerd, voorspeld en beweerd wordt, niet altijd even zinnig, ben ik zelf maar even gaan turven in de database wat de onderlinge resultaten zijn vanaf 2010 in Klassiek, Rapid en Blitz. Daarbij moet bedacht worden dat Carlsen in de beginjaren al absolute wereldtop was, Caruana nog niet. Ik geef u 6 scores, steeds die van Magnus.

Klassiek  M wit: +5 =10 -2; F wit: +5 =9 -3
Rapid      M wit: +1 =0 -1;   F wit: +1 =1 -1
Blitz         M wit: +7 =1 -2;   F wit: +3 =1 -2

Dat Caruana de laatste jaren klassiek beter is gaan scoren, klopt niet. Slechts 1 winst (vanaf 2015) tegenover 5 maal verlies. Wel is opmerkelijk, dat het remisepercentage flink is gestegen. Wat sommigen beweren, dat Carlsen een Rapid play-off fluitend wint, wordt door de cijfers absoluut niet onderschreven (wèl door de Rapid-Elo). En de grote Blitz-voorsprong is vrijwel geheel terug te voeren op de periode 2010-2014. Verder is interessant, dat in jaren waarin de twee elkaar iets vaker treffen (zoals 2015 en ’17) Carlsens score iets beter wordt.

 

Typeringen

Carlsen en Caruana lijken als speler een beetje op elkaar. Ze zijn natuurlijk echt wel all-round en beiden bedreven in lange, moeilijke eindspelen (zoals Caruana dit jaar tegen Kramnik). Toch zijn er zeker nuances. A) Caruana zit wat beter in zijn openingen; B) Carlsen heeft een groter ego. Voordeel of nadeel?; C) Beiden kunnen scherpe stellingen goed aan, al zoekt Magnus ze nog minder op dan Fabiano. Dat terwijl de Americo-Italiaan kwetsbaar is in ‘rare’ scherpe situaties en de Noor doorgaans briljant; D) Caruana is meer een ‘counterpuncher’. Hij vecht enorm goed, wanneer hij in benauwdheid wordt gebracht maar heeft het soms juist moeilijk als hij zelf ‘het spel moet maken’. Daarvan straks een voorbeeld; E) De veel grotere match-ervaring van Carlsen, niet te onderschatten; F) Caruana lijkt fysiek wat fragieler, maar toernooien hebben dat niet als probleem aangetoond. Bovendien hebben we het over slechts 12 partijen, al heeft een tweekamp weer zijn eigen wetten en zwaartegraad; G) De secondantenteams. Ik kan me moeilijk voorstellen dat die geheim zijn, maar toch…niets te vinden! Dus wie heeft hier het voordeel?

Twee scenario’s

Door de scores en typeringen moet ik Carlsen als favoriet zien. Er zijn genoeg andere meningen in omloop, Caruana is natuurlijk de man in vorm. Verder doen Amerikanen en Italianen het vaak goed in finales, maar dat is wel erg algemeen. Ik denk dat in casu juist Carlsen meer sang-froid heeft. En qua honger? Ook daar moeten we Carlsen niet onderschatten. Hij heeft nu een uitdager die door het merendeel der schaakwereld als beter wordt gezien dan Karjakin. Een uitgelezen moment om de schaakgemeenschap te tonen dat hij eén van de allergrootsten is, door nu iets imponerends te doen. Past goed bij Carlsens grotere ego. Als matchverloop zie ik 2 mogelijkheden als de meest waarschijnlijke: 1) een saaie, voorzichtige tweekamp met heel veel remises en een 6-6 eindstand. Daarna, ondanks de gelijke Rapid-score, vermoed ik toch dat Magnus de sterkere zenuwen heeft; 2) Caruana, stijf van de stress, sneuvelt in een scherpe tijnoodfase van partij 1 of 2 (zoiets is hem eerder overkomen tegen de wereldkampioen) en weet daarna, aangeslagen, niet zijn topvorm te halen en verliest dik (gebeurt hem in toernooien – Tata 2018! – ook wel eens). Uiteraard is ook denkbaar dat Carlsen door gebrekkig wedstrijdritme en/of openingsbeheersing in de beginfase een partij verliest, in de tweede helft gaat forceren en royaal op zijn neus gaat. Maar dàt scenario, daar geloof ik dus niet zo in.

Een Amuse

 Als voorproefje een partij van vorig jaar.

Caruana – Carlsen, chess.com Masters, 30 september 2017, Douglas (Engeland).

In Engeland, op de 30e (hun beider getal). Hoe symbolisch! Al zou ik bij God niet weten, wàt het symboliseert. Aan de speeldata te zien, zeker met klassieke bedenktijd. Uit sommige zetten valt dat niet op te maken!

1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 a6 4.Ba4 Nf6 5.O-O b5 6.Bb3 Bc5 7.c3 d6 8.a4 Rb8 9.d4 Bb6 10.a5 Ba7 11.h3 O-O 12.Be3 Ra8 13.Re1 h6 14.Nbd2 Re8 15.g4 Qe7 16.Nf1 Nd8 17.Ng3 c5 18.Qd2 c4 19.Bc2

Een originele stelling, na zeker voor Caruana opmerkelijke zetten als a4-a5 en g2-g4. Zwart heeft veel tempi gemorst en is in het defensief. Hij hoopt op tegenkansen door de gecompromitteerde zwarte velden, vooral via Pd8-e6. Dat laatste kan wit tegengaan met d4-d5, maar ruil van de zwartveldige lopers is een beetje zonde. Sterker ziet 20. Pf5 eruit. Misschien hoeft zwart niet te slaan, maar het paard blijft dan heel hinderlijk en gevaarlijk. Ook 20. Kh2 is een redelijke zet. Wit moet voordeel hebben.

20.b4?! cxb3 21.Bxb3 Be6 22.Bc2 Rc8 23.Bd3 Nb7 24.Rec1 Qd8!

Wit is helemaal aan de verkeerde kant van het bord bezig en zal inmiddels serieus spijt hebben, nu a5 aangevallen wordt. Het spel proberen te maken ligt Caruana niet. Hij had consequent op aanval kunnen/moeten spelen.

25.Qb2 Nxa5 26.Nd2 d5 27.Re1 Bb8 28.exd5 Bxd5 29.Bf5 Rc6 30.Qa3 Nb7 31.Rad1 exd4 32.Bxd4 Ng5 33.c4 Rxe1+ 34.Rxe1 Be6 35.Qe3?

0-1

Proloog-nawoord

Het niveau in de match zal zeker hoger zijn. Van eén der partijen zal ik u verslag uitbrengen.

9 november, kunt u, net als ik, nauwelijks tot die vrijdag wachten? Of bent u er nog helemaal niet klaar voor? Dan kunt u die avond ook een stapje lager beginnen: WK-kwalificatie. Toch? Oranje leeuwinnen?

 

---